नेपालको छुट्टै पहिचान दिने हैसियत राख्ने काठमाडौं उपत्यकामा प्रचलित वज्रयानी बौद्ध धर्मलाई ‘नेपाली बौद्ध धर्म’ का रूपमा प्रचारप्रसार गर्न ढिला भइसकेको छ।

गाईजात्राको शुरूआतबारे कान्तिपुरका राजा प्रताप मल्लसँग जोडेर अर्थ्याउने गरिए पनि यसको झलक लिच्छविकालमा समेत पाइन्छ।

गौतम बुद्ध जन्मभूमिको बासिन्दाका हैसियतले हाम्रो कर्तव्य ‘बुद्ध नेपालमा जन्मिएका थिए’ भन्ने तथ्यलाई बारम्बार दोहोर्‍याउनु होइन, बुद्ध शिक्षा बुझ्नु र बुझाउनु हो।
 

बुद्धको मूर्ति भत्काइएको घटना पक्कै पनि बौद्ध धर्म विरोधी कार्य हो, तर यही विषयमा बौद्ध समुदायलाई उचाल्दै वैमनस्य फैलाएर फाइदा लिने समूह सक्रिय हुनेतर्फ सजग हुनुपर्छ।

वर्तमान नेपालको नक्शा कोर्ने एउटा कडी गोरखा राज्यले कीर्तिपुरमा गरेको आक्रमणलाई उछालिरहनु औचित्यहीन काम हो।

विश्व सम्पदा सूचीमा रहेका हाम्रा सम्पदाहरू युनेस्कोको खतराको सूचीमा पर्नबाट जेनतेन जोगिंदै आए पनि मापदण्ड पालना र सुधार कार्यमा खेलाँची गरिरहनु विवेकी काम होइन।

लिच्छवि शासनकालमा नेपालमा गुठी प्रथा चलेको चर्चा गरिए पनि उनीहरूको उद्गमस्थल भारतको इतिहासमै यसबारे उल्लेख भएको भेटिंदैन।

तथ्यमा आधारित नहुने जनश्रुतिका कुरा र मिथकलाई इतिहासका रूपमा लिएर आफ्नो गौरव र पहिचान बनाउनेतर्फ लाग्नु घातक हो।

समयको बहावसँगै परिवर्तन हुने प्राकृतिक नियम विपरीत संस्कृतिलाई यथास्थानमा राख्न जोड दिइनु विकासको धार विपरीत कदम हो।

समुदायको व्यवस्थापनदेखि धर्म–संस्कृतिसम्म गाँसिएको गुठीमाथि प्रहार गर्ने गरी सरकारले कानून बनाउन खोज्नु आपत्तिजनक छ।

ध्यान साधनाका क्रममा आम व्यक्तिभन्दा फरक अनुभूति हुनु र केही क्षमता आर्जन गर्नु अलौकिकता होइन।

प्रभु येहोवाको दूत बनेर उनका पुत्र जिसस क्राइस्ट पृथ्वीमा आएका हुन् । अल्लाहको पैगाम (सन्देश) ल्याएका कारण मोहम्मदलाई पैगम्बर (अल्लाहको सन्देश वाहक) भनिन्छ । तर, बुद्ध त्यस्तो सर्वोच्च सत्ता अस्वीकार गर्छन् । यस अर्थमा बुद्धलाई ‘शान्तिको दूत’ भन्नु आफूखुशी अपव्याख्या हो ।