HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
#किताबका कुरा
‘द्वन्द्वका दागबारे लेख्न र बोल्न छाड्नु हुन्न’
‘द्वन्द्वका दागबारे लेख्न र बोल्न छाड्नु हुन्न’
हिमाल सप्ताहान्त सागर बुढाथोकी
‘द्वन्द्वका घाउ अझै बाँकी छन्। पीडितले न्याय पाएका छैनन्। त्यसैले यो विषयमा अझै साहित्य लेखिनुपर्छ, सिनेमा बन्नुपर्छ र नाटक मञ्चन हुनुपर्छ।’
‘उमेर जति बढ्दै गयो त्यति नै बीपीको लेखनले प्रभावित पार्दै गयो’
‘उमेर जति बढ्दै गयो त्यति नै बीपीको लेखनले प्रभावित पार्दै गयो’
‘लेख्छु भन्दैमा मनगढन्ते कुरा लेखेर अबका पाठकले स्विकार्दैनन्। जति पाठक सचेत भएका छन् त्यसभन्दा बढी सचेत हुन पनि लेखकले धेरैभन्दा धेरै पढ्नैपर्छ।’
‘मुन्धुम मानव सभ्यताको इतिहास हो’
‘मुन्धुम मानव सभ्यताको इतिहास हो’
‘मुन्धुम कुनै समुदायको धार्मिक ग्रन्थ मात्र नभई यो मानव सभ्यताको इतिहास हो। सामाजिक संस्कार र संस्कृतिको मुहान हो।’
‘सुअन्न र कुअन्नको भाष्यले हाम्रो खाने संस्कृतिमा प्रभाव पर्‍यो’ ‘यो मन पर्छ, त्यो मन पर्छ, यो मिठो लाग्छ, त्यो मिठो लाग्छ भन्ने पनि सापेक्षित रहेछ। जस्तो चीज खाने हाम्रो परम्परा र संस्कृति होइन, तर खाँदै गर्दा मिठो लाग्दै गयो।’
चुनाव प्रचार गर्न द्वारिकादेवी ठकुरानीले हातमा खोपेको त्यो ट्याटु अन्तर्वार्ता
चुनाव प्रचार गर्न द्वारिकादेवी ठकुरानीले हातमा खोपेको त्यो ट्याटु ‘राजा महेन्द्रले जननिर्वाचित सरकार अपदस्त गरेपछि द्वारिकादेवी ठकुरानी सुदूरपश्चिमको मोर्चा सम्हाल्न भारतको पिथौरागढ र झुलाघाट मुकाम बनाएर बस्नुभयो। सीमावर्ती क्षेत्रका प्रशासनिक क्षेत्रमा आक्रमण गर्ने क्रममा आत्मसुरक्षाका लागि पेस्तोल बोक्नुहुन्थ्यो।’
‘बागमती त मरिसकेको छ’ हिमाल सप्ताहान्त
‘बागमती त मरिसकेको छ’ ‘हामीले हेर्नुपर्ने खोलानदी सानातिना कीराफट्याङ्ग्रा, माछा, हाँस जिउने ठाउँ हो। उनीहरूको वासस्थान प्रदूषित मात्र गरेका छैनौं, मारेका छौं।’
‘महाभारतले सुखमा नमात्तिन र दुःखमा नआत्तिन सिकाउँछ’ हिमाल सप्ताहान्त
‘महाभारतले सुखमा नमात्तिन र दुःखमा नआत्तिन सिकाउँछ’ ‘किताबले मानिसलाई बाँच्ने सीप दिन्छ, त्यो सीपले बौद्धिकता विकास र चेतनाको रूपान्तरण गर्न सक्छ। त्यसलाई मानिसले कसरी ग्रहण गर्छ भन्ने कुरामा भर पर्छ।’
किन मान्छेको मन कहिले बेचैन त कहिले उदास हुन्छ? हिमाल सप्ताहान्त
किन मान्छेको मन कहिले बेचैन त कहिले उदास हुन्छ? ‘एउटा मानिसको मानसिक स्वास्थ्य उसको हातमा मात्रै हुदैन। उसको परिवार, उसको वर्ग, उसले पाएको शिक्षा र संगत पनि मानसिक स्वास्थ्य राम्रो/नराम्रो बनाउने कारक बन्न सक्छ।’
‘चेपाङलाई बाघ बचाऊ भनेर मात्रै हुँदैन, आर्थिक रूपमा बलियो पनि बनाउनुपर्छ’ हिमाल सप्ताहान्त
‘चेपाङलाई बाघ बचाऊ भनेर मात्रै हुँदैन, आर्थिक रूपमा बलियो पनि बनाउनुपर्छ’
‘एक्लोपन र प्रश्न गर्ने स्वभावले लेखक बनायो’ ‘अरूले जस्तै स्थिति सामान्य छ भनेर चित्त बुझाउन सक्दिनँ। आफूले देखेको समस्या औंल्याइहाल्छु। आफूसँगको विद्रोह पनि लेखनबाटै पोख्छु।’
‘पश्चिमाले लेखेको मात्रै पढ्यौं, पूर्वीय दर्शनमा पनि हिमालबारे विशद चर्चा गरिएको छ’ हिमाल सप्ताहान्त
‘पश्चिमाले लेखेको मात्रै पढ्यौं, पूर्वीय दर्शनमा पनि हिमालबारे विशद चर्चा गरिएको छ’ ‘जुनसुकै पूर्वीय दर्शनका रचनामा कहीं न कहीं पर्वतको विषय नजोडिएको छैन। ऋग्वेद, अर्थववेद र सबै पुराणमा कहीं न कहीं हिमालको कुरा आएकै छन्।’
‘गैरदलित पनि छुवाछुतबाट पीडित छन्’ हिमाल सप्ताहान्त
‘गैरदलित पनि छुवाछुतबाट पीडित छन्’ ‘छुवाछुतले त दलित मात्रै होइन, गैरदलित पनि पीडित छन्। बाहुनभित्र जैशी बाहुन पीडित छन्। ठकुरीले हमाललाई छुवाछुत गरेको छ। छुवाछुतको तरिका मात्र फरक छ। पानी चल्ला, बिहेबारी चल्दैन।’
‘लाहुरेका वीरगाथा धेरै लेखिए, मैले विरहको कथा लेखें’ हिमाल सप्ताहान्त
‘लाहुरेका वीरगाथा धेरै लेखिए, मैले विरहको कथा लेखें’ ‘वर्षौंसम्म धाउँदा पनि अदालतबाट मुद्दा छिनोफानो हुदैन भने सिन्का पाउँरू गर्दा धेरै समय लाग्दैन। फेरि सिन्का पाउँरू गर्दा अन्याय भयो भन्ने पनि छैनन्।’
गर्भको बच्चाको बुबालाई चिठी- मेरो आमाको ख्याल गर्दिनु न ल! ‘बिरामी पर्दा मानिस बिरामी मात्रै होस्, गरीब नहोस् भन्ने कुरा बुझाउन यो किताब लेखेको हुँ।’
‘साहित्य लेखन तमसुक लेखे जस्तो होइन नि’ हिमाल सप्ताहान्त
‘साहित्य लेखन तमसुक लेखे जस्तो होइन नि’ रञ्जित गजमेरले विरह, प्रेम र रोमान्सका गीत मात्रै होइन, महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको ‘कुन मन्दिरमा जान्छौ यात्री’जस्तो आध्यात्मिक गीत समेत कम्पोज गर्नुभएको छ। कसरी एउटा मान्छेले यति धेरै विविधता दिन सक्छ। यस्ता ‘भर्सटाइल कम्पोजर’ कमै मात्र हुन्छन्।
‘पारिजातबारे धेरै बकवास लेखिएको छ’
‘पारिजातबारे धेरै बकवास लेखिएको छ’
हिमाल सप्ताहान्त सागर बुढाथोकी
‘हाम्रा समीक्षक गहिरोसँग अध्ययन नगरी समीक्षा गर्छन्। मेरा बारे टिप्पणी गर्दा मैले लेखेका फरक फरक विधाका किताब पढ्नुपर्‍यो नि!’
‘जोखिम मोलेरै आनीको कथा लेखेकी हुँ’
‘जोखिम मोलेरै आनीको कथा लेखेकी हुँ’
‘मेरो विद्यालयका केही विद्यार्थी पारिवारिक कारणले गुम्बामा आनी बन्न गए। पछि उनीहरू फर्किएको देखेँ। त्यसैले आनी पेमाको कथामा एक किसिमले विद्रोह पनि देखाएको हुँ।’
‘भारतको ध्यान नेपालको पानीमा छ, हामी चनाखो हुनुपर्छ’
‘भारतको ध्यान नेपालको पानीमा छ, हामी चनाखो हुनुपर्छ’
‘भारतले पञ्चेश्वरमा सहमति नजनाउने हो भने महाकाली सन्धिमा भएको प्रावधान अनुसार पुनरावलोकन गर्न नेपालले राजनीतिक तहमा कुरा गर्न जरुरी छ।’
‘समाजका विविध पक्षको गहिरो बुझाइ र ज्ञान विना पढ्न लायक किताब लेख्न सकिन्न’ ‘विषयवस्तुको ज्ञान र गहिराइमा पुग्न धेरैभन्दा धेरै गैरआख्यान पढ्नुपर्छ भने पठनीय लेखनशैलीसँग अवगत हुन आख्यान धेरैभन्दा धेरै पढ्नुपर्छ।’
‘पुस्तक बिक्रीले कविताको उत्कृष्टता मापन हुँदैन’ हिमाल सप्ताहान्त
‘पुस्तक बिक्रीले कविताको उत्कृष्टता मापन हुँदैन’ ‘पढेर घोत्लिनुपर्ने खालका कविता कमै मात्र लेखिएका छन्। खासमा भन्दा कला पक्ष कमजोर छ, नारा र आक्रोश बढी हुन्छ।’
‘किरातकालमा बनेका हिति राणा र शाहकालमा मासिए’ अन्तर्वार्ता
‘किरातकालमा बनेका हिति राणा र शाहकालमा मासिए’ ‘नेपालमा पाइएको जस्तो हिति प्रणालीको ज्ञान संसारमा कहीं पनि छैन। त्यो भनेको स्थानीय आवश्यकतालाई परिपूर्ति गर्न बनेको प्रणाली हो।’
‘नेपालको भूमि अतिक्रमणबारे भारत र चीनको दृष्टिकोण उस्ताउस्तै छ’ हिमाल सप्ताहान्त
‘नेपालको भूमि अतिक्रमणबारे भारत र चीनको दृष्टिकोण उस्ताउस्तै छ’ ‘चीनलाई दृष्टिगत गरेर भारतले हाम्रो सीमालाई सामरिक हिसाबले हेरेको देखिन्छ। चीनसँग सामरिक लाभ हुने कुरा भारत कुनै पनि हालतमा छोड्न चाहँदैन।’
‘अस्पतालको शय्यामा रहनुभएका सत्यमोहन किताब देख्ने बित्तिकै तङ्ग्रिनुभयो’ हिमाल सप्ताहान्त
‘अस्पतालको शय्यामा रहनुभएका सत्यमोहन किताब देख्ने बित्तिकै तङ्ग्रिनुभयो’ ‘सत्यमोहन खस भाषा नजानेर एक पटक विद्यालयबाट निकालिनु पनि भएको थियो। जुन भाषा आफ्नो होइन र जुन भाषा नजान्दा दुर्व्यवहारपूर्वक निकालिनुपर्‍यो, त्यो भाषाको उत्पति थलो खोज्न कर्णालीको सिँजा उपत्यका जस्तो दुर्गम क्षेत्रमा २०२७ सालमै पुग्नुभयो, अध्ययन गर्नुभयो।’
‘सतीप्रथा हट्यो, महिलाद्वेषी संस्कार हटेन’ हिमाल सप्ताहान्त
‘सतीप्रथा हट्यो, महिलाद्वेषी संस्कार हटेन’ ‘धर्मशास्त्रदेखि ऐन, कानून, रुक्का, राजाज्ञा अथवा अन्य अभिलेखीय प्रमाणले सतीप्रथालाई सकारात्मक संस्कारका रूपमा प्रस्तुत गरेको पाइन्छ।’
‘इतिहास सम्बन्धी आख्यान लेखिन बाँकी छ’ हिमाल सप्ताहान्त
‘इतिहास सम्बन्धी आख्यान लेखिन बाँकी छ’ ‘हामी लिच्छवि, किरात या मल्लकालबारे इतिहास पढ्छौं। काठमाडौं उपत्यकाको वैभवको कुरा गर्छौं। तर त्यसबारे लेखिएको आख्यान छैन।’
‘कञ्चनजंघा जुहार नेपालको गहनाहरूको उत्खनन गरेर एउटा प्लेटमा राखिदिएको उपहार हो’ ‘कञ्चनजंघा सेरोफेरोका पाँच जिल्लालाई उजिल्याउन चाहने नयाँ पुस्ता, जो जहाँसुकै बसेका होस्, उनीहरूले यो किताब पढ्नुपर्छ।’
‘युवा पुस्तालाई पाठक नै नमान्ने र उनीहरूबारे लेख्नेलाई लेखकै नमान्ने जमात छ’ हिमाल सप्ताहान्त
‘युवा पुस्तालाई पाठक नै नमान्ने र उनीहरूबारे लेख्नेलाई लेखकै नमान्ने जमात छ’ ‘पहिल्यैदेखि लेखेको लेखकको कुराले पाठकलाई तानिरहेको हुन सक्छ। धेरै पुस्तक बिक्री भएको चाहिं पाठकले प्रतीक्षा गरेको भएर हुन सक्छ।’
‘नियमित डायरी लेख्ने बानीले पुस्तक तयार भयो’ हिमाल सप्ताहान्त
‘नियमित डायरी लेख्ने बानीले पुस्तक तयार भयो’ ‘यो किताब मेरो विचार, भावनाबाट आएको होइन, मैले जे देखें, भोगें, त्यसैलाई दस्तावेजीकरण गरेकी हुँ।’
‘हिमालसँग फलामको हृदय पनि पगाल्न सक्ने ताकत हुँदो रहेछ’ हिमाल सप्ताहान्त
‘हिमालसँग फलामको हृदय पनि पगाल्न सक्ने ताकत हुँदो रहेछ’ ‘प्रमाणपत्र मात्र पाउनु शिक्षा हुदै होइन। प्रमाणपत्र त शिक्षा लिनेक्रममा यसै पाइहाल्ने कुरा हो।’