HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
गोरखा दरबारको आँगनमा टहल्ने ‘पृथ्वीनारायण’
गोरखा दरबारको आँगनमा टहल्ने ‘पृथ्वीनारायण’
रिपोर्ट महेश्वर आचार्य
पृथ्वीनारायण शाहको निधन भएको अढाई सय वर्षपछि गोरखा दरबारको आँगनमा दिनभर टहलिरहने एक तन्नेरीले पृथ्वीनारायणकै झल्को दिइरहेका छन्।
काठमाडौंमा किन मरिरहेका छन् काग?
काठमाडौंमा किन मरिरहेका छन् काग?
प्रतिरोध शक्ति अत्यधिक भएका काग कालगतिले मरेका हुन् कि कुनै सङ्कटको सङ्केत हो?
चित्रकलामा मल्ल र शाहकाल (भिडिओ)
चित्रकलामा मल्ल र शाहकाल (भिडिओ)
गोलीगट्ठा राखिने हनुमान्‌ढोकाको गोलघर यति वेला भने ऐतिहासिक कलाकृतिले सजिएको छ।
‘विद्यार्थीबाट पैसा लिने होइन, छात्रवृत्ति दिने विश्वविद्यालय बनाउँछौं’ ‘हामी गरीब हुनुपर्ने कारण छैन, आफैंले आफैंलाई गरीब बनाएका हौं र गरीबीलाई पचाएका हौं। अब त्यसरी चूप बसेर हुँदैन, काममा अग्रसर हुनुपर्छ।’
काठमाडौंमा थपिएको कला-उत्सव (भिडिओ) कलाको शहर काठमाडौं उपत्यकामा नयाँ उत्सव थपिएको छ, हिमालयन कला महोत्सव।
विद्यार्थीलाई पढाइसँगै सीप
विद्यार्थीलाई पढाइसँगै सीप शिक्षाको जिम्मेवारी पाएसँगै केही स्थानीय सरकारले पढाइसँगै स्कूलका विद्यार्थीलाई सीप सिकाउन थालेका छन्।
हिमालपारिको जिल्लामा किन आयो बाढी? 
हिमालपारिको जिल्लामा किन आयो बाढी?  बाढीमा कागबेनी गाउँ जोड्ने तीन वटा अस्थायी पुल, जोमसोम–कोरला जोड्ने एउटा पक्की पुल र कागबेनी–तिरी गाउँ जाने झोलुङ्गे पुल बगेका छन्। उक्त बाढी मुस्ताङमा २०४६ सालयताकै सबैभन्दा ठूलो हो।
‘उपचारको व्यवस्था नहुँदा थुप्रै वन्यजन्तु गुमाइरहेका छौं’
‘उपचारको व्यवस्था नहुँदा थुप्रै वन्यजन्तु गुमाइरहेका छौं’ ‘नेपालमा गिद्धको मात्र होइन, वन्यजन्तुको औषधोपचार गर्ने सुविधा तथा अस्पताल छैन। त्यसैले थुप्रै घाइते वन्यजन्तु गुमाइरहेका छौं।’
कसरी चिन्ने विषालु च्याउ?
कसरी चिन्ने विषालु च्याउ? हरेक वर्ष वर्षात्‌को समयमा जङ्गलबाट ल्याएको च्याउ खाएर सर्वसाधारणले ज्यान गुमाउने गरेका छन्। कसरी चिन्ने विषालु च्याउ?
‘समुदायलाई वन हस्तान्तरण गर्दा पुरस्कार होइन, तिरस्कार पाएँ’
‘समुदायलाई वन हस्तान्तरण गर्दा पुरस्कार होइन, तिरस्कार पाएँ’ ‘कर्मचारीमा समाजको उन्नति भयो भने मात्र मेरो पनि उन्नति हुन्छ भन्ने हुटहुटी हुनुपर्छ। त्यो हुटहुटी कर्मचारीमा कसरी जगाउन सकिन्छ भन्ने नेतृत्व तहले सोच्नुपर्छ।’
‘बीपीको साहित्य उच्च कोटिको छ, राजनीति असफल’
‘बीपीको साहित्य उच्च कोटिको छ, राजनीति असफल’ ‘साहित्यमा नवीन आन्दोलन ल्याए, नवीन धारा प्रवेश गराए। तर, राजनीतिक रूपमा उनको संलग्नता सैद्धान्तिक बढी र व्यावहारिक राजनीतिमा कमजोरी देखिन्छ।’
‘सबैभन्दा धेरै पढ्नुपर्ने शिक्षकले हो, तर पढ्दैनन्’
‘सबैभन्दा धेरै पढ्नुपर्ने शिक्षकले हो, तर पढ्दैनन्’ “अधिकांश शिक्षकलाई ‘मलाई सबै थाहा छ, मैले किन पढ्ने’ भन्ने लाग्छ। त्यसैले किताब पढ्दैनन्।”
बाघभन्दा बढी सङ्कटमा जङ्गली कुकुर
बाघभन्दा बढी सङ्कटमा जङ्गली कुकुर संसारभर दुई हजार ५०० को हाराहारीमा रहेको जङ्गली कुकुर बाघभन्दा बढी सङ्कटमा परेको प्राणी हो।
सारसलाई सकस
सारसलाई सकस सिमसार क्षेत्रको अतिक्रमण र शहरीकरणसँगै संख्या घट्दै गए पनि लुम्बिनी क्षेत्रमा भने बुद्ध कथाका सारस सजिलै देख्न सकिन्छ।
‘युवराज दीपेन्द्रले हाम्रो घरमा आउँदा धानका बोरा बोकेर भित्र राखेछन्’
‘युवराज दीपेन्द्रले हाम्रो घरमा आउँदा धानका बोरा बोकेर भित्र राखेछन्’ ‘एक पटक बेलायतमा हुँदा दीपेन्द्र सिगरेट खाइरहेको वेलामा पुगेछु। उनले सिगरेट समातेको हात पछाडि लुकाए। मरेकाटे पनि त्यो हात अगाडि ल्याएनन्।’
किन जोगाउने रैथाने बाली?
किन जोगाउने रैथाने बाली?
कृषि महेश्वर आचार्य
जलवायु परिवर्तनका दुष्प्रभाव थेग्ने, पोषक तत्त्व पर्याप्त हुने, कम पानीमा पनि फस्टाउने रैथाने बालीले खाद्य सुरक्षासँगै आर्थिक उपार्जनमा समेत टेवा पुर्‍याउन सक्छ।
‘नतीजा खोज्न राजनीतिमै घुस्नुपर्छ’
‘नतीजा खोज्न राजनीतिमै घुस्नुपर्छ’
‘भूमध्य रेखाभन्दा दक्षिणमा पर्ने अधिकांश देश गरीब छन्। एकदम गर्मी ठाउँ र औपनिवेशिक कालमा उनीहरू एकदमै शोषित भएका हुन्। शोषण कतिसम्म भएको थियो भने उनीहरू अहिलेसम्म माथि उठ्न सकेका छैनन्।’
‘सालकको खपटामा औषधीय गुण हुन्छ भन्ने भ्रम छ’
‘सालकको खपटामा औषधीय गुण हुन्छ भन्ने भ्रम छ’
‘सालकलाई जोगाउँदा कतैबाट केही पनि नोक्सान छैन, बरू फाइदै मात्र छ। यसले कमिला र धमिरा नखाइदिने हो भने तिनको नियन्त्रण गर्न मानवीय हस्तक्षेप गर्नुपर्ने हुन्थ्यो।’
प्राकृतिक वासस्थानमै फर्किए पुष्पा र अञ्जली
प्राकृतिक वासस्थानमै फर्किए पुष्पा र अञ्जली माउसँग छुटिएका दुई शिशु गैंडालाई चितवनको जैविक विविधता संरक्षण केन्द्रमा हुर्काएर जङ्गलमै पुनःस्थापना गरिएको छ।
‘दिवा खाजामा रैथाने बालीका परिकार अनिवार्य गरौं’
‘दिवा खाजामा रैथाने बालीका परिकार अनिवार्य गरौं’ ‘भिटामिनको क्याप्सुल खाएर, आइरन चक्की खाएर, फ्रोटिफाइट फर्मुला खाएर दीर्घकालीन रूपमा मान्छेको पोषण सुधार हुँदैन। पोषणयुक्त खाना उत्पादन र उपभोग गर्‍यौं भने मात्र कुपोषण हटाउन सक्छौं। यसका लागि रैथाने बाली प्रवर्द्धनमा जोड दिनुपर्छ।’
२५ वर्ष लगाएर लेखिएको पुस्तकमा के छ?
२५ वर्ष लगाएर लेखिएको पुस्तकमा के छ? ‘अहिले नेपालबाट जति पनि वनस्पति विदेश पठाइँदै छ, ती सबै गुन्द्रुकको भाउमा गइरहेका छन्। जंगलबाट टिपेर ल्यायो, सुकायो, अनि विचौलियामार्फत व्यापारी हुँदै भारत पठायो।’
झ्याउ अनुसन्धानले दिएको पहिचान
झ्याउ अनुसन्धानले दिएको पहिचान वनस्पतिविद् निर्मला प्रधानले समुद्री सतहदेखि ६२ मिटरमा रहेको स्थानदेखि ६५ सय मिटर उचाइ रहेको स्थानसम्म पुगेर झ्याउको अनुसन्धान गरेकी छन्।
गोदावरी उद्यानको वैभव वर्णन
गोदावरी उद्यानको वैभव वर्णन गोदावरीस्थित पहिलो वनस्पति उद्यानमा भएका एक हजार ८८ वनस्पतिबारे विस्तृत जानकारी हालै प्रकाशित पुस्तकमा पढ्न पाइनेछ।
होमस्टे क्रान्ति
होमस्टे क्रान्ति देशभर सात हजार घरधुरीमा चलेका होमस्टेले मासिक आम्दानीसँगै प्रकृति, वातावरण, संस्कृति संरक्षण र महिला सशक्तीकरण समेत गराउँदै छन्।
‘निकुञ्ज क्षेत्रमा भएको बाटो सूर्योदयदेखि सूर्यास्तसम्म मात्रै खोल्नुपर्छ’ ‘संरक्षण क्षेत्रमा राति ११ बजेसम्म सडक खोल्नु दुःखदायी हो। जनताको सुविधाका लागि त ठीकै होला, तर वन्यजन्तुको दृष्टिले राम्रो होइन।’
अर्गानिक जोनमा कर्णालीको अर्नी
अर्गानिक जोनमा कर्णालीको अर्नी कर्णाली प्रदेशको अर्नी खानु भएको छ? छैन भने ललितपुरको सातदोबाटोस्थित अर्गानिक जोनमा कर्णालीकै उत्पादनको स्वाद लिनसक्नु हुनेछ।
मार्सी फलाउने जुम्लामा अनिकालको डर
मार्सी फलाउने जुम्लामा अनिकालको डर गत वर्षको वर्षामा बाढी र पहिरोले भत्काएको रनुखानादेखि नाराकोटसम्मको कुलो पुनर्निर्माण नहुँदा जुम्लाको करीब दुई हजार रोपनी क्षेत्रमा रोपाइँ नहुने अवस्था छ।
सम्झिनुपर्ने ‘सुब्बा बाजे’
सम्झिनुपर्ने ‘सुब्बा बाजे’ नेपालमा वनस्पति क्षेत्रको अध्ययन अनुसन्धानलाई अघि बढाउन देशकै पहिलो बोटानिस्ट प्रयागराज पाण्डे अर्थात ‘सुब्बा बाजे’को महत्त्वपूर्ण योगदान छ।
नेपालमा भेटिए दुई नयाँ प्रजातिका चमेरा
नेपालमा भेटिए दुई नयाँ प्रजातिका चमेरा नेपालमा चमेराका दुई नयाँ प्रजाति फेला परेका छन्। इलाममा ‘हार्पियोसिफलस हार्पिया’ र मकवानपुरमा ‘सिलप्स फ्रिथी’ प्रजाति चमेरा भेटिएका हुन्।
वनदेवी स्कूल चम्काउने बुद्धि सर
वनदेवी स्कूल चम्काउने बुद्धि सर छाप्रामा ६ विद्यार्थीलाई पढाउँदै आएको वनदेवीलाई प्रधानाध्यापक बुद्धिबहादुर तामाङले सहयोग जुटाएरै १८० विद्यार्थी पढ्ने भौतिक पूर्वाधार सम्पन्न स्कूलमा परिणत गरेका छन्।