HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
सन्दर्भ: देवकाेटा जयन्ती
नदी जस्ता देवकोटा
नदी जस्ता देवकोटा
माधवप्रसाद घिमिरे
​ मेरो सम्भवतः सबभन्दा धेरै गाइएको गीत, ‘गाउँछ गीत नेपाली’ मा भएका ‘सुन्दर शान्त विशाल’ शब्द मेरा होइनन्, देवकोटाजीसँग मागेको हुँ। निबन्धमा प्रयुक्त शब्द जस्ताको तस्तै गीतमा मिल्नु उहाँको काव्यात्मकताको प्रमाण हो। ​
भारतीय अध्येताको दाबीः 'शाकुन्तल'मा संसारकै एक देवकोटा
भारतीय अध्येताको दाबीः 'शाकुन्तल'मा संसारकै एक देवकोटा
​कालिदास भन्दा विल्कुलै अलग शैली र संरचनासहित शाकुन्तल महाकाव्य रचनामा देवकोटाको अद्वितीय क्षमता देखिन्छ । एकै कविले यौटै कृतिलाई दुई भिन्न भाषाका तीन नयाँ कृतिमा पुनःरचना गर्ने साहित्यकार संसारमै देवकोटा मात्र हुन् ।
आर्यघाटमा देवकोटासँगको त्यो अन्तिम भेट
आर्यघाटमा देवकोटासँगको त्यो अन्तिम भेट
''त्यो मुहार कम्पित भयो, रुन खोजेर। दुवै ओठ त्यसपछि सँगै हल्लिए। मेरो पथका निम्ति शुभाशिष दिनोस्,’ देवकोटाले भने । वेद र म दुवैले निहुरेर उनका निधारमा म्वाई खायौं, उनको निधार उनको हात जस्तै थियो, चिसो भैसकेको । ठूलो प्रयत्नले आशिषदानमा उनले आफ्ना दुई हात उठाए । ‘मेरोनिम्ति प्रार्थना गर्नुहोला ।’ देवकोटाको मन्द आवाजले म झस्किएँ ।''
महाकविको ‘इच्छापत्र’
महाकविको ‘इच्छापत्र’ लेखकले आफ्नो कामको पारिश्रमिक ज्यादै नै थोरै पाउँछ । परन्तु यदि ऊ सच्चा लेखक हो भने उसले आफ्नो कार्य रोक्नुहुँदैन । उसले जनतामा भिज्नुपर्दछ, जनताबाट सिक्नुपर्दछ, समस्त मानव जातिको जीवनबोधका लागि र सबै वर्तमान समस्याहरू तथा घटनाहरूको अनुबोधका लागि जनताको आत्मा खोतल्नुपर्दछ ।
‘मिथ’ को जोखिममा महाकवि
‘मिथ’ को जोखिममा महाकवि ५० वर्षे जीवनकालमै महाकवि बन्न सफल देवकोटाका कृतित्व र व्यक्तित्वमाथि खोज बाँकी नै छ। नेपाली समाजमा चलिआएका कतिपय किस्सा र किंवदन्तीले उनलाई यथार्थभन्दा मिथमा बुझ्ने जोखिम बढेको छ।
चोरी होइन ‘मुनामदन’ 
चोरी होइन ‘मुनामदन’  महाकवि देवकोटा रचित सर्वाधिक लोकप्रिय ‘मुनामदन’ खण्डकाव्य नेवारी लोकगीतबाट चोरिएको नभई मौलिक कृतिको पुनः सिर्जना हो ।