मन्दाक्रान्ताका धमिला आँखा
सिमसारामा मानव हृदयको संघर्ष प्रतिध्वनित गर्ने प्रेम, हानि र लचकताको कथा निपुणता साथ बुनिएको छ। उपन्यास पढिसक्दा संसारभरका एकल आमाका संघर्ष महसूस गरें।
हरियो चिया-बगानले ढाकेको लोभलाग्दो शहर दार्जीलिङमा यस पटक पुस्तक मेलाको आयोजन गरिएको थियो। अनगिन्ती पुस्तकको भीडमा एउटा शीर्षकले मलाई साह्रै मोहित बनायो। मेरा औंला अनायास त्यो पुस्तक उठाएर त्यसका पृष्ठहरू हेर्न आतुर भए। त्यो पुस्तक थियो, बसन्त बस्नेतको दोस्रो उपन्यास, सिमसारा।
बसन्तको पहिलो उपन्यास महाभारा भर्खरै पढिसिध्याएको थिएँ। महाभारासितको शाब्दिक यात्रामा मैले मानव अवस्थाका विविध क्षेत्र पार गरिसकेको थिएँ, र त्यसले मनमा अमिट छाप छोडेको थियो। अब सिमसाराको संसारमा प्रवेश गर्दा आत्मनिरीक्षण र आत्मअन्वेषणका परिचित हलचलहरू महसूस गर्नेछु भन्ने सोचमा मेलाबाट त्यो पुस्तक किनें।
पुसको चिसो साँझमा मेरा आँखासामु शब्दहरू नाचिरहेका थिए, जसले अस्तित्वका जटिलता र मानव अनुभव उज्यालो परिरहेको थियो। त्यति वेला मैले सिमसाराको पन्ना पल्टाउँदा दार्जीलिङ पहाड र मेरो वरपरको संसार एकै लागिरहेको थियो, मानौं चिसो हावाको ताजा झोक्का र लेखकको बुद्धिमत्ताको कानेखुसी मात्रै बाँकी थियो त्यहाँ। त्यस क्षण साहित्यको धागो र साझा मानव अनुभव जोडिएको एक प्रकारको अन्तरदृष्टि प्रबल बनिरहेको थियो।सिमसाराकै प्रथम हरफहरू ‘उन्युँ फुल्दा माइत जानु, पैयुँ फुल्दा घर नि हजोर/हाँसीखुसी जिउनु सधैं राम्रै पायौ वर नि हजोर’ गुनगुनाउँदै घरतिर लागें।
उपन्यास पढ्दै जाँदा लेखनको सन्दर्भमा मैले ‘अटोफिक्सन’ र ‘पहिलो व्यक्ति’ को संक्षिप्त व्याख्याहरू पाएँ। अटोफिक्सनमा लेखकले आत्मकथा र कथा मिश्रण गर्छन्, जीवन अनुभवहरू प्रयोग गर्छन् र काल्पनिक कथा सिर्जना गर्न तथ्यहरू परिवर्तन गर्छन्। यो उपन्यास पढ्दै गर्दा पनि कथावस्तुमा आत्मीयता र प्रामाणिकताको भावना सिर्जना गरिएको र सम्झना-सत्यका विषयवस्तुहरू अन्वेषण गरिएको पाठकलाई भान हुँदो रहेछ।
सिमसारा प्रथम पुरुषमा वाचन गरिएको कथा हो। नायकले कथा वर्णन गर्न पहिले सर्वनाम प्रयोग गरिएको छ। यसबाट पाठकसँग निकटता र आत्मीयताको भावना सिर्जना भएको छ।
यो उपन्यास पढ्नुअघि मेरा निम्ति परिवारको अर्थ ‘एक न्यानो र आरामदायक त्रिकोण, प्रेम, विश्वास र पालनपोषणको धागोले बाँधिएको सुन्दर संसार’ थियो, जहाँ सुरक्षा र हेरचाहको प्रतीक आमाले बच्चालाई पालनपोषण गर्थिन्। बुबाको बलियो हातले दुवैलाई सुरक्षा दिन्थे। अनि उनीहरूलाई एकसाथ प्रेम, आनन्द र आशाको धागोमा बाँधेको हुन्थ्यो, बच्चाको निर्दोष हाँसो र जिज्ञासु नजरले।
तर सिमसारा पढेपछि परिवारप्रतिको मेरो यो परिभाषा भत्कियो। कारण यस उपन्यासले आफैंलाई चिनाउँदै भनिरहेको रहेछ, ‘यो कथा हो, मूलखाँबो नमिलेको एउटा घरको, जहाँ प्रेम अलिअलि गर्दै निभ्दै छ। यो कथा हो, बुबा धनरूपको, जसलाई घर किन घिस्रिंदै छ भनेर थाहा छैन। यो कथा हो, छोरा संवतको, जसले घरमा नदेखेको प्रेमको पूर्तिका लागि एउटा सुन्दर सम्बन्धको कल्पना गरिरहन्छ। यो कथा हो, आमा मन्दाक्रान्ताको, जो मूलखाँबो नमिलेको घरलाई जसरी पनि ठीक पार्न कटिबद्ध छिन्। अनि यो कथा हो, यी तीन पात्रको, जो नजिकिन होइन, टाढिन विवश छन्।’
उपन्यासमा लेखक बसन्तले मानव हृदयको संघर्ष प्रतिध्वनित गर्ने प्रेम, हानि र लचकताको कथा निपुणता साथ बुनेका छन्। नेपाली संस्कृतिको जीवन्त पृष्ठभूमिमा मन्दाक्रान्ता कथा खुल्छ कोमल फूल जस्तै। जीवनका कठोर यथार्थले टुक्राटुक्रा पारेका आशा र सौन्दर्य विकिरणमा छटपटाइरहेको छ।
मन्दाक्रान्ताको आँखाबाट पाठकले ग्रामीण नेपाली जीवनको जटिल ‘टेपेस्ट्री’ देख्नेछ, जहाँ परम्परा र आधुनिकता एक कमजोर धागोमा अल्झिएका छन्। मातृत्व, विवाह र पहिचानका परीक्षणहरू मार्फत मन्दाक्रान्तासित यात्रा गर्दा पाठकले आफूलाई परिचित र अपरिचित दुवै संसारमा डुबेको पाउँछ। यस्तो परिमार्जित प्रयोगले बसन्तको उपन्यासकारिताको विचारशीलतालाई पाठक समक्ष कुशल ढंगले प्रस्तुत गरेको छ। सिमसारा मन्दाक्रान्ताको संवादबाट शुरू भएको छ-
‘अँ होस् है। तपाईं आफ्नै सुब्बासँग जानू। मलाई त बूढोसँग घुम्न रहर पनि लाग्न छाड्यो,’ आमा कोइलाखादे सुब्बिनीसँग भनिरहनुभएको थियो।
‘सँगै जाऊ दिदी, आफ्नो लोग्नेसँग हिन्ने बेलै यै त हो,’ कोइलाखादे सुब्बिनी भन्दै थिइन्।
‘खोइ, सन्तान जन्मिएपछि अर्कै सोचाइ हुँदोर’छ। पैला-पैला मलाई यिनी आफ्ना लोग्ने लाग्थे। हिजोआज त संवतेका बा बढी लाग्छन्।’
यी पंक्ति पढेपछि लाग्छ, मन्दाक्रान्ता र धनरूपबीच प्रेमको जुन ज्वाला पहिले बनेको थियो, यसको जोश र ज्योति अहिले धमिलो बन्दै गएको छ। धनरूपलाई पनि शायद श्रीमतीको स्पर्श फिका लाग्दै गएको हुँदो हो। त्यसैले उपन्यासको कथामा धनरूपको आत्मालाई तृप्तता दिने कोमल हावा टाढा सिमसारा भन्ने गाउँमा फुसफुसे वाचासित सम्पूर्णताको बाटो खोज्दै बलियो गरी प्रज्वलित बन्दै गएको छ, जसको लपेटामा ध्वस्त बनेको छ- मन्दाक्रान्तासित धनरूपले गरेका पुराना वाचा। मन्दाक्रान्ताको मायामा कुनै वेला फुलेका बगैंचा अब ओइलाएको छ, फूलका पत्रहरू आँसु झैं झरेका छन्।
तिनीहरूबीचको मौनता बढ्दै जाँदा दिन बितेसँगै आपसमा खाडल गहिरिंदै गएको छ। कुनै समय सहज र मीठा कुराकानी अब एक तनावपूर्ण धुन जस्तै लागिरहेको छ।
मन्दाक्रान्ताका आँखा कुनै समय आशाले उज्यालो थिए, अब उदासीनताको बादलमा अस्पष्ट ताराहरू जस्तै धमिलो देखिन्छ। प्रेमको यस्तो गोधूलिमा श्रीमान्-श्रीमती उभिएका छन्, जो लगभग टुट्ने कगारमा देखिन्छ। त्यसैले हुनुपर्छ, सिमसारा पढिसक्दा मैले संसारभरिका एकल आमाका एक्ला संघर्षहरूलाई छेउबाट महसूस गरें।
शायद यस्तै संघर्षको कथा मेरो पनि थियो वा म नारी भएर हो। मन्दाक्रान्तासित उपन्यासभरि एक प्रकारको आत्मीयता गाँसिइरहे झैं लाग्यो। मन्दाक्रान्तालाई पढ्दा मलाई कुन्नि किन बेलायती गायक अनि गीतकार एडेलको संघर्ष अनि मन्दाक्रान्ताको जीवनकथा एकै प्रकारको लाग्यो। हुन पनि दुवै पात्रले आफ्नो वैवाहिक अनि निजी जीवनमा अनेक उथलपुथलको सामना गरेका छन्। एडेलको भावपूर्ण आवाज मन्दाक्रान्ताको जीवनको उपत्यकामा प्रतिध्वनित हुन्छ, मानौं तिनीहरूका संघर्ष अदृश्य धागोले गाँसिएका छन्।
एडेलका हृदयस्पर्शी गीत जस्तै मन्दाक्रान्ताको हराएको प्रेम र चाहनाका आफ्नै अनुभवसँग गहिरो गरी प्रतिध्वनित हुन्छ। जसरी एडेलको स्वर भावुक भएर गुन्जिन्छ, मन्दाक्रान्ताको मन पनि उसको विगतको मायाको सम्झनाले दुख्छ। एडेलको चिन्ता र आत्मशंकाको संघर्ष मन्दाक्रान्ताको आफ्नै भित्री कथाको उथलपुथलमा प्रतिविम्बित छ। एडेलको आवाजले उसको संघर्षको पीडा व्यक्त गर्ने क्रममा मन्दाक्रान्ताका विचारहरू विरोधाभासपूर्ण भावनाहरूको झुन्ड जस्तो लाग्दो हो, जसले उसलाई पहिचान र उद्देश्यमाथि प्रश्न उठाउँछ। तैपनि एडेलको संगीतले आशा र लचिलोपनको सन्देश दिए झैं मन्दाक्रान्ताले प्रतिकूलताको सामना गर्दै जीवन चलाउने बल पाउँछे। आफ्नो यात्रा मार्फत उसले जीवन बहुमूल्य छ भन्ने महसूस गर्छे र हरेक पल आफैंलाई पुनः प्राप्ति गर्ने अवसरमा फेरि एक्लै उभिन्छे।
लेखक बसन्त बस्नेत।
सिमसारा मेरो नजरमा यस्तो कथा हो, जहाँ पितृसत्तात्मक मान्यताहरू कायम राख्ने संस्थाहरूको आलोचना गर्दै सीमान्तीकृत महिलाहरूले सामना गर्नुपरेका संघर्षबारे चेतना जगाउँछ, यी मुद्दा स्वीकार गर्न र सम्बोधन गर्न पाठकलाई प्रेरित गर्छ। उपन्यासले महिलाका भोगाइप्रति समानुभूति र समझ बढाउँछ, रूढिवाद र पूर्वाग्रह चिर्न सघाउँछ। उपन्यासको शक्तिशाली कथाले महिला अधिकार र सशक्तीकरणलाई प्रवर्द्धन गर्न संस्था र तमाम प्रयासलाई साथ-समर्थन दिन प्रेरित गरे झैं लाग्छ। जीवन र न्यायका लागि महिलाको संघर्षमा कथाको केन्द्रबिन्दु गहिरो रूपमा प्रतिध्वनित हुन्छ, जसले पाठकहरूलाई आफ्नो वा वरपरका महिलाहरूको अनुभव प्रतिविम्बित गराउँछ।
समग्रमा यो चिन्तन-उत्तेजना उपन्यास हो, जसले नारीवादी मान्यतामा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्याउँछ। सँगै, पाठकलाई पितृसत्तात्मक सोच र संस्थाहरूबारे आलोचनात्मक रूपमा सोच्न बाटो दिन्छ।
मन्दाक्रान्ताको बुलाकी
बुलाकी एक समय मन्दाक्रान्ताको वैवाहिक आनन्दको गर्विलो प्रतीक थियो, जुन अब उनको परित्यागको मार्मिक सम्झनाका रूपमा मात्र झुन्डिएको छ। परम्परा र सांस्कृतिक महत्त्वले भरिएको त्यो सुशोभित बुलाकी मन्दाक्रान्ताको चकनाचुर सपना र अपेक्षाहरूको निरन्तर सम्झना बनेको छ। र, तीतो पेयले भरिएको चियाको डबका या कप चाहिं, मन्दाक्रान्ताबाट उम्किन नसक्ने मनको पीडारूपी, रूपकका रूपमा उपन्यासमा प्रयोग गरिएको छ। त्यसैले प्रत्येक चियाको चुस्की, मन्दाक्रान्ताको एकान्तको तिक्त सम्झना बन्छ, हाँसो र न्यानोपनको कठोर प्रतिध्वनि बन्छ, जसले एक पटक उसको जीवन भरिएको थियो।
चियाको कपबाट निस्किरहेको बाफले चाहिं मन्दाक्रान्ताको आफ्नो वरिपरिको संसारबाट उसको पतिसँग सम्बन्धविच्छेद भएको विचलित भावना उपन्यासमा सिर्जना गरेको छ। जतिखेर हामी छोरा संवतको वर्णनमा यो मार्मिक दृश्य हेर्छौं, त्यस क्षण लेखकले सांस्कृतिक परम्परा, व्यक्तिगत पहिचान र भावनात्मक उथलपुथलका सूत्र निपुणताका साथ बुनेको पाउँछौं। मन्दाक्रान्ताको कथा मानव अवस्थाको शक्तिशाली अन्वेषण बनेको छ, जहाँ प्रेम र बिछोडको स्थायी शक्तिको प्रमाण उपन्यासको प्रत्येक पृष्ठमा बोलेको छ।
रूपक बनेको पैयुँ
सिमसाराको सन्दर्भमा पैयुँ अनि गोगनको मिथक कथा र ओइलाउँदै गरेको पैयुँको चित्र कथावाचनको उत्कृष्ट प्रयोग मान्न सकिन्छ।
हिन्दू पौराणिक कथाहरूमा देवी सरस्वतीसँग सम्बन्धित छ पैयुँ, जसले प्रेम, सुन्दरता र रचनात्मकतालाई मूर्त रूप दिन्छ। जब पैयुँ फुल्छ, त्यो प्रेम, आशा र नयाँ शुरूआत फस्टाउने प्रतीक बनिरहेको हुन्छ। दार्जीलिङको लिम्बू संस्कृतिमा पैयुँ पवित्र फूल मानिन्छ, जुन देवी युमा सम्माङसँग सम्बन्धित छ। यसलाई परिवार र फसलको रक्षकका रूपमा पुजिन्छ।
यद्यपि जब पैयुँ ओइलाउँछ र सुक्छ, सिमसारामा वर्णन गरे अनुसार यसले उल्टो संकेत गर्छ। पैयुँ ओइलाउनुले प्रेम र सम्बन्धको क्षयलाई जनाउँछ। सुक्दा जसरी फूलले आफ्नो जीवन्तता र सौन्दर्य गुमाउँछ, त्यसरी नै उपन्यासमा परिवारका सदस्यहरूबीचको माया र सम्बन्ध पनि ओइलाएको छ। उपन्यासमा सुकेका पैयुँ, आशा गुमाउने र पारिवारिक बन्धन टुट्ने प्रतीक बनेको छ। मन्दाक्रान्तालाई छाडेर अर्की केटीसँग बिहे गर्ने धनरूपको निर्णयले परिवारको सपना र आकांक्षा चकनाचुर पारेको छ। पौराणिक मान्यताहरूमा पैयुँ ओइलाउनुलाई नारी शक्तिको अवरोधका रूपमा पनि देख्न सकिन्छ। सम्बन्धको पालनपोषण र दिगोपनका लागि आवश्यक पर्ने त्यो ऊर्जाकै अभावले हुन सक्छ, उपन्यासमा पारिवारिक संरचनामा विघटन आएको।
मन्दाक्रान्ताको सिसिफस प्रयास
थोमस हार्डीको क्लासिक उपन्यास द रिटर्न अफ द नेटिभमा युस्टासियाले आफ्नो हराएको प्रेम डिमन विल्डेबेलाई अन्धविश्वासका शृंखलाको माध्यमबाट पुनः दाबी गर्ने प्रयास गर्छ। त्यसरी नै मन्दाक्रान्ताले आफ्नो जीवन र प्रेममा पुनः नियन्त्रण गर्न आध्यात्मिक अनुष्ठान र अन्धविश्वासतिर लाग्छिन्। तर सिमसाराको कथा लिम्बुवान क्षेत्रमा आधारित छ।
लिम्बुवानका पौराणिक कथाले मानिस र प्रकृतिबीचको गहिरो सम्बन्धलाई जोड दिन्छ। तिनमा महिलाहरूलाई प्रायः आफ्नो पुर्खाको भूमि वरपरका पहाडहरू जस्तै बलियो रूपमा चित्रण गरिएको पाइन्छ। त्यसो भए मन्दाक्रान्ताको संघर्ष पनि यस्तै चुनौतीको सामना गर्ने लिम्बू महिलाका कथासँग प्रतिध्वनित हुनुुपर्ने थियो। कारण, हराएको प्रेम जीवनमा फर्काउने कार्य ग्रीक मिथकको पात्र सिसिफसले अजंगको ढुंगा धकेल्दै डाँडाको टुप्पामा पुर्याउने प्रयास जस्तै निरर्थक हो। हराएको प्रेम जीवनमा फर्काउने स्त्रीको प्रयासले तनाव मात्र निम्त्याउँछ। किनकि चाहनाको तीतो स्वाद मात्र छोडेर गएको मानिस सधैंका निम्ति हराएको हो। उसलाई हराउन दिएकै राम्रो। त्यस्तो प्रेममा गाँसिएर बसे त स्त्रीले भविष्यमा आफैंलाई गुमाउनेछे।
बरु मन्दाक्रान्ता आफ्नो स्वतन्त्रता, सौन्दर्य र शक्तिमा बल खोजेर त्यो हराएको प्रेमको खरानीबाट फिनिक्स जस्तै चम्किएर उठेको भए? प्रिय पाठक, यसमा तपाईं कस्तो मत राख्नुहुन्छ? जान्न पाऊँ है।
मार्मिक पक्ष
सिमसारामा धनरूप र छोरा संवतबीचको जटिल र तनावपूर्ण सम्बन्धले मलाई खालेद होसेनीको क्लासिक उपन्यास द काइट रनरको सम्झना दिलाउँछ।
आमिरको आफ्नो बाबासँगको सम्बन्धमा आधारित द काइट रनरमा सम्बन्धबाट छुटकारा पाउने कथातिर पाठकलाई डोर्याइएको छ भने सिमसारामा संवतप्रति बुबा धनरूपको बेवास्ताले छोरामा भावनात्मकताको कमी गहिरो गरी बसेको कथाले पाठकको ध्यान तान्छ। संवतको चरित्रले पितृसत्तात्मक समाजको दुःखद परिणामलाई चित्रण गरेको छ, जहाँ आफ्नो बालबालिकाको हेरचाहमा पुरुषको जिम्मेवारी रहेकामा त्यसबाट च्युत भएकोप्रति प्रश्न उठाइएको छ। संवतको कथाले नारीत्वको दमन र बालबालिकाको शोषणलाई निरन्तरता दिने प्रणाली पनि देखाएको छ।
संवतको यात्रा पितृसत्तात्मक अपेक्षाहरूको कठोर यथार्थमा हराएको बाल्यकालको चित्रण हो। बुबाको अनुपस्थितिले उब्जाएको शून्यतामा परिवारको पुरुष पात्रको जिम्मेवारी लिन बाध्य पारिएको संवतको अबोधपन निर्ममतापूर्वक खोसिएको छ। उसलाई बलजफ्ती छिटै हुर्किन बाध्य पारिएको छ। यस्तो जिम्मेवारीले उब्जाएका घाउहरूले उसलाई जवान हुँदासम्म पनि सताइबस्नेछन्।
उपन्यासको कथावस्तु कसरी विषाक्त पुरुषत्वको चापमा महिला र बालबालिकाको आत्मालाई कुल्चिन्छ भनेर देखाउन सक्षम छ। संवतको कथाले पितृसत्तात्मक समाजको सशक्त आलोचना गरेको छ।
कुनै समय हाँसखेलले भरिएका संवतका दिनहरू बुबा हराएपछि चिन्ताले भरिएका छन्। वयस्कताका जटिलता र बोझ बोकिरहँदा उसको हृदय चाहिं बाल्यकालकोे तृष्णामा मग्न देखिन्छ।
मुख्य पात्र
मलाई लाग्छ, धनरूप नभएको भए सिमसारा यति रोचक उपन्यास बन्ने नै थिएन। धनरूपले प्रेममा धोका दिंदा नै मन्दाक्रान्ताको अथक संघर्षको कथा बुनियो र बालक संवत जिम्मेवार व्यक्तिका रूपमा उभिन सक्यो। समाजमा नारीको सक्षमता सावित गर्ने ठाउँ धनरूपहरूका धोका र घातहरूले दिन्छन्, होइन र?
धनरूपको आफ्नो परिवार छोड्ने निर्णय बहुआयामिक छ, जसभित्र भावना, चाहना र असुरक्षाको भावना मिश्रित छ। एकातिर धनरूप नयाँ स्त्रीसँग नयाँ शुरूआतको खोजीमा उत्साह र नवीनताको चाहनाबाट प्रेरित देखिन्छ। वर्तमान सम्बन्धमा कमी भएको महसूसपछि ऊ त्यो चाहनातिर ढल्किएको छ। उसको कदम परिवारभित्र एक्लोपनको भावनाबाट प्रेरित छ। पति र पिताका रूपमा आइपर्ने जिम्मेवारी र अपेक्षाहरूबाट निस्सासिएको महसूसपछि उसले यसबाट उम्किन चाहेको देखिन्छ।
यस बाहेक धनरूपको व्यवहार पुरुषत्वको वरिपरिको सामाजिक मान्यता र अपेक्षाहरूबाट प्रभावित छ। ऊ परिवारभन्दा आफ्नो इच्छा र आवश्यकतालाई बढी प्राथमिकता दिन्छ। यो आत्मकेन्द्रित पुरुषत्वले पत्नी र छोरासँग प्रभावकारी रूपमा कुराकानी गर्न नसक्ने स्थितिमा पुर्याउँदै अन्ततः उनीहरूलाई त्याग्ने निर्णयमा उभ्याएको छ।
धनरूपको यस्तो व्यवहारलाई उसको व्यक्तिगत असुरक्षा र डरले आकार दिन्छ। मलाई लाग्छ, ऊ बुढ्यौली र पतनको सम्भावनाबाट प्रताडित छ र नै आफ्नी नयाँ स्त्रीलाई युवा र जीवन शक्तिको भावना पुनः पाउने तरीकाका रूपमा हेर्छ। उसलाई पारिवारिक जिम्मेवारीको फन्दामा परिने र स्थिर सम्बन्धमा अड्किने डर छ, र परिवार छोड्नु नै यी भावनाबाट मुक्त हुने एक मात्र उपाय हो भन्ने उसलाई शायद विश्वास होला।
हुन पनि समाजमा धनरूप जस्ता पात्रहरू चाहना, डर र असुरक्षाको जटिल र गहिरो मानव मिश्रण त हुन्। त्यसै कारण पाठकले धनरूपलाई पढेपछि पुरुषहरूमा सामाजिक अपेक्षा र पितृसत्तात्मक मूल्यमान्यताले हक र स्वार्थको संस्कृतिमा कसरी योगदान पुर्याउँछ भनेर प्रत्यक्ष बुझ्न सक्छन्।
सिमसारा र थ्योरी
सिमसाराको कथावस्तुले एट्याचमेन्ट थ्योरी र डिट्याचमेन्ट थ्योरी, जोन बोल्बी अनि मेरी आइन्सवर्थद्वारा विकास गरिएको संलग्नता सिद्धान्तलाई मानेको छ, जसले व्यक्तिहरूबीचको भावनात्मक बन्धनको वर्णन गर्छ। जब धनरूप अर्की महिलासँग प्रेममा पर्छ, यसले आफ्नी पत्नी मन्दाक्रान्ताबाट अलगाव निम्त्याउँछ। यो डिट्याचमेन्टलाई एट्याचमेन्ट थ्योरीको लेन्सबाट बुझ्न सकिन्छ। धनरूप पहिले आफ्नी स्त्रीसँग स्वस्थ भावनात्मक सम्बन्ध कायम राखेपछि अर्की महिलासँग प्रेममा परेको छ।
उपन्यासले पितृसत्तात्मक समाजको कठोर वास्तविकताको सामना गरी लैंगिक भूमिका र अपेक्षाबारे आलोचनात्मक सोच राख्न पाठकलाई प्रोत्साहित गर्छ। उपन्यासले सीमान्तीकृत महिलाहरूको संघर्ष देखाउँछ र पाठकलाई आफ्नो पूर्व धारणा जाँच्न पनि प्रेरित गर्छ। मन्दाक्रान्ता अशिक्षित र उपेक्षित भए पनि आफ्नो पति र समाजलाई चुनौती दिने साहस गर्छे, जुन महिला सशक्तीकरणको उदाहरण हो।
उपन्यासको भाषा सरल र मधुर छ। बसन्तले अलंकारहरू पनि प्रयोग गरेका छन्, तर यी अलंकार र विशेषगरी रूपकको प्रयोग यति स्वाभाविक छ, यसले उपन्यासको विन्यासमा कुनै प्रकारको भार पर्न दिएको छैन।
अन्त्यमा, सिमसारा समकालीन साहित्यको एक विशिष्ट किताब हो। तपाईं आफ्नो हृदय छुने र आफ्नो दृष्टिकोणलाई चुनौती दिने यात्रामा जान तयार हुनुहुन्छ भने यो पढ्नै पर्छ।