ब्लग

ब्लग

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

यस्तो रहेछ किरातदेखि राणा कालसम्मको शासन-प्रशासन लिच्छविकालमा राज्यलाई विभिन्न प्रान्तमा विभाजन गरिएको रहेछ। प्रान्त प्रमुखलाई ‘सामन्त’ भनिन्थ्यो, जसको नियुक्ति राजाले गर्ने परिपाटी रहेछ।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

जुध्दशमशेरको किस्सा र शिकार शिविर राणा शासकहरूले अंग्रेजहरूलाई शिकार खेल्न तराईका जंगलमा आमन्त्रण गर्ने र उतैबाट बिदा गर्ने, काठमाडौं प्रवेश नगराउने रणनीति अपनाएका रहेछन्।

रुपा जोशी

रुपा जोशी

भूत आउँथ्यो, धुमधाम तर्साउँथ्यो मेरी बुढीसासू (सासूको सासू) चन्द्रकुमारी जोशीको उमेरले १०६ टेकिसकेको छ। विस्मृतिले च्याप्दै गए पनि, हामीले कोट्याउँदा अड्की अड्की पुराना कुरा गर्नुहुन्छ। यसपालिको अंश मुवाको माइती, ढोकाटोलको घर, चोक र ‘आवासीय’ भूतहरूबारे, वहाँकै शब्दमाः

मधु राई

मधु राई

यसरी गरौं बालबालिकामा पठन संस्कृतिको विकास बालबालिकालाई सर्वप्रथम शिक्षकले नै अतिरिक्त पुस्तक पढ्न प्रेरित गर्नुपर्छ। तर, आफ्नै स्कूले जीवनमा अतिरिक्त पुस्तक पढ्न नपाएका बहुसंख्यक शिक्षक आफ्ना विद्यार्थीले त्यसो गरे पढाइमा बाधा पर्ने ठान्छन्। यस्तै बुझाइ अधिकांश अभिभावकहरुमा पनि छ।

अशाेक थारु

अशाेक थारु

के थारु अशुध्द उच्चारण गर्ने जाति हो ? मुनि थोप्ला राखिने वर्ण ‘ड’ र ‘ढ’ को उच्चारण थारु भाषामा ‘र’ हुन्छ। नेपाली भाषामा अभ्यस्त भएका र रमाएकाले मात्र ‘ड’ र ‘ढ’ नै उच्चारण गर्छन्। थारु जिब्रोले ‘सडक’लाई ‘सरक’ भन्छ। त्यसैले संस्कृत भाषा मूल भएकाहरुले थारुहरुलाई ‘अशुद्ध उच्चारण गर्ने जाति’ भन्छन्।

रिंकु वाग्ले

रिंकु वाग्ले

खोइ बालबालिकाको झूट, छल र कपट विरुध्द अधिकार ? अनेकौँ बहानामा हामी हाम्रा बालबालिकासँग यति धेरै झूट बोल्छौँ कि उनीहरु झूट सुन्न अभ्यस्त हुँदै जान्छन्। विडम्बना, आजसम्म हामीले बालबालिकामाथि हुने ढाँट, छल र कपट विरुद्धको अधिकार सुनिश्चित गर्न सकेका रहेनछौँ।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

आलुको कथा र हर्क गुरुङले बुझेको ताप्लेजुङ बेलायतका वनस्पति विज्ञ जोसेफ डाल्टन हुकर मार्फत नेपालमा सबैभन्दा पहिले ताप्लेजुङमा आलु भित्रिएको रहेछ।

हिमालखबर

हिमालखबर

स्वास्थ्य समस्या नै नभएका अरविन्दको अनुभव- ‘मृत्युको मुखबाट मुश्किलले फर्किएँ, कोरोनालाई हल्का नठानौं’ कोरोनाभाइरस संक्रमणपछि स्वास्थ्य स्थिति गम्भीर बनेर आईसीयूमा उपचार गराउनुपरेका वीरगञ्ज निवासी शिक्षक तथा सामाजिक अभियन्ता अरविन्द सिंह अन्तत: संक्रमणमुक्त भएर घर फर्किए। संक्रमित भएपछिको भोगाइ र अस्पताल बस्दाको उनको अनुभव:

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

चर्खण्डी जात्राः ११६ वर्षपछि पनि जीवन्त परम्परा भक्तपुरको दधिकोटमा मानन्धर र श्रेष्ठहरूको संयुक्त प्रयासबाट वि. सं. १९६१ वैशाखदेखि मनाउन शुरु भएको चर्खण्डी जात्रा एक सय वर्ष नाघिसक्दा पनि अविच्छिन्न चलिरहेकै छ।

रुपा जोशी

रुपा जोशी

हे भगवान, बल्लामलाई यस्तो गज्जबको बनाउँछु ! मेरी बुढीसासू (सासूको सासू) चन्द्रकुमारी जोशीको उमेरले १०६ टेकिसकेको छ। विस्मृतिले च्याप्दै गए पनि, हामीले कोट्याउँदा मुवाले अड्की अड्की पुराना कुरा गर्नुहुन्छ। यसपालिको अंश मुवाको एक्लो छोरा ‘बल्लाम’ (स्व. डा. बलराम जोशी) को मुख्यत: बालापनमा केन्द्रित छ, वहाँकै शब्दमाः

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

नेहरूलाई कालो झण्डा २००८ सालमा भारतीय प्रधानमन्त्री नेहरु काठमाडौं आउँदा विरोध स्वरूप कालो झण्डा देखाइएको थियो। त्यो विरोधमा सहभागी भएको म त्यसको पाँच वर्षपछि भारत सरकारकै निमन्त्रणामा एउटा महोत्सवमा भाग लिन दिल्ली पुगेको थिएँ।

हिमालखबर

हिमालखबर

चिउँडोमा मास्क लगाउनेका नाममा सडकमा हिँड्दा, बस चढ्दा, तरकारी किन्न जाँदा नाकको तल वा चिउँडोमा मास्क लगाएर कुरा गरिरहेका मान्छे सहजै देखिन्छन्। चिनेकालाई त यसरी नलगाउन भन्न सकिएला तर, सबैलाई भन्न मिल्दैन।

डा.अरुणा उप्रेती

डा.अरुणा उप्रेती

ड्रागनफलमा यस्ता छन् औषधीय गुण हामीलाई खाना खाएर मात्र पुग्दैन। खाना पोषणयुक्त पनि हुनुपर्छ। नेपालमा प्रायः बालक, गर्भवती र वृद्धवृद्धा कुपोषित हुन्छन्। उनीहरुका लागि ड्रागनफल अति नै उपयोगी हुन्छ।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

सय वर्ष अघिको अमेरिका सन् १९०५ ताकाको अमेरिकाको रुग्ण सामाजिक, आर्थिक तथ्यचित्र केलाउँदा आजका अल्पविकसित र विकासोन्मुख मुलुकमा समृद्धिको सजग सपना देख्न सकिन्छ।

विनय शेखर

विनय शेखर

मनमौजी सपनाहरूको दस्तावेज डुलुवाहरूको पैतालामा चक्र हुने कुरा जस्तै 'डुमेरो' तिनै चक्रधारीहरूको स्वच्छन्द अभिव्यक्ति र व्यवहारको निस्फिक्री वर्णन हो । प्रेम केवल प्रेम मात्रै हो जसलाई नियन्त्रण गर्नुहुँदैन भन्ने नव पिंढीको उदार आवाजको ‘सिम्फोनी’ हो।

रुपा जोशी

रुपा जोशी

चन्द्रशमशेरकी कान्छी रानी काशी गइन् मेरी बुढीसासू (सासूको सासू) चन्द्रकुमारी जोशीको उमेरले १०६ टेकिसकेको छ। विस्मृतिले च्याप्दै गए पनि, हामीले कोट्याउँदा अड्की–अड्की पुराना कुरा गर्नुहुन्छ। यसपालिको अंश मुवाको काशी बसाइ र घटनाहरूमा केन्द्रित छ, वहाँकै शब्दमाः

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

बीपी र नेहरू युगको नेपाल–भारत सम्बन्ध सन् १९५९ मा भारतका प्रधानमन्त्री नेहरूले ‘नेपाल र भुटानमाथि कतैबाट आक्रमण भए त्यसलाई भारतले आफूमाथिको आक्रमणको रूपमा लिने’ बताएपछि बीपी कोइरालाले अन्य देशको हस्तक्षेप सह्य नहुने भन्दै प्रतिवाद गरेका थिए।

हिमालखबर

हिमालखबर

स्टेशन मेनेजर सोना भन्छिन्– ‘अरु रेडियोले कामै छैन भनेको बन्दाबन्दीमा हामीले गजब आम्दानी गर्‍यौं’ कोरोना संक्रमण महामारी र लामो समयको बन्दाबन्दीले सञ्चार स‌ंस्थालाई पनि आर्थिक मारमा पारेको वेला सामुदायिक रेडियो कपिलवस्तुले कसरी आफूलाई व्यावसायिक रुपमा टिकाएर अगाडि बढ्न सक्यो ? रेडियोकी स्टेशन मेनेजर सोना खटिकको अनुभव:

हिमालखबर

हिमालखबर

'अहिले म धेरै खुशी छु' महामारी अनि अनियमित महीनावारीसँग संघर्ष गरिरहेकी मलाई यो बेला योग, जीवनदर्शनका कक्षाहरूले जीवनशैली बदल्न सघाएका छन्।

मिलन बगाले

मिलन बगाले

डा. गोविन्द केसी र मैलो मनको उपचार केही वर्ष पहिला जाजरकोटमा ‘हेलिकोप्टर हैजा पर्यटन’ चलिरहँदा डा. गोविन्द केसी खच्चडलाई औषधिको भारी बोकाएर उकालो उक्लिरहेका थिए। अहिले पनि औषधि बोकेर दुर्गम पुगेका उनी प्रहरी घेराबन्दीमा छन्।

रुपा जोशी

रुपा जोशी

अन्याय थियो, असाध्यै अन्याय ! मेरी बूढीसासू (सासूको सासू) चन्द्रकुमारी जोशीको उमेरले १०६ वर्ष टेकिसकेको छ। यसपालि आफ्नो बुवाले धेरै भित्रिनी राखेर गरेको अन्यायबारे हामीलाई सुनाउनुभएको छ, उहाँकै 'खराे' शब्दमा:

कमल रिमाल

कमल रिमाल

कोरोना त निको भयो, समाजको सोच र दुर्व्यवहारसँग जुध्न भने चर्को छ कोरोना संक्रमित भएपछि र संक्रमणमुक्त भएर फर्केपछि पनि समाजको संकुचित सोच र व्यवहारका कारण धेरै जनाले तनाव र हैरानी भोग्नुपरेको छ। त्यस्तो समस्या भोग्ने एउटा पात्र म आफैं हुँ।

लारा

लारा

कोरोना, कोथिना क्याफे र कफी गफ बलेसीमा झर्दै गरेका झरीलाई अञ्जुलीभरि सँगाल्दै/हावामा फाल्दै गर्दा बाल्यकालका धेरै ‘नोस्टाल्जिया’ बल्झिए । बाछिटाका स्पर्शहरूले मन तरंगित भए । झरी थामिएपछि बुट्यान्नहरूमा अडिएका पानीका थोपाहरू हेर्दै कफी पिउनुको मज्जा क्याफेहरूमा कहाँ ?

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

शौचालय अभियान चलाउँदाका ती हैरानी आजभन्दा चार दशक अघि काठमाडौं उपत्यका र बाहिरका विभिन्न जिल्लामा शौचालय निर्माण अभियान लिएर जाँदा स्थानीयलाई सम्झाइबुझाइ गर्न धेरै जोडबल गर्नुपरेको थियो।

रुपा जोशी

रुपा जोशी

खल्लो भयो तीज भोलि (७ भदाै) पञ्चमी। तीजभन्दा पनि पञ्चमीमा हाम्रो घरमा विशेष तयारी हुन्थ्यो। पूजा त हुँदैनथ्यो, तर ‘कर्कलो भात खाने’ उत्सवका लागि हामी तम्सिन्थ्यौँ! यो चाहिं मेरो बूढीसासू (चन्द्रकुमारी जाेशी, अहिले १०५ वर्ष) को रहर।

कमल रिमाल

कमल रिमाल

आइसोलेसन अनुभवः आत्मबल नै रै’छ कोरोनालाई जित्ने औषधि कोरोनाभाइरसको संक्रमण पुष्टि भएको शुरूआती दिनमा यो अनौठो रोगप्रति स्वाभाविक रूपमा डर र संशय थियो। मन बलियो पारे पनि कताकता कोरोनासँग हार्छु कि भन्ने लाग्न थालेको थियो। तर, आत्मबलको टेकोले यो लडाइँमा सफल हुँदैछु।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

जीवित छँदै 'दिवंगत राष्ट्रपति' भारतका तेस्रा राष्ट्रपति जाकिर हुसेन नेपालको राजकीय भ्रमणमा आउँदा अखबारमा समाचार त छापिए, तर निकै गडबडी भयो।

रुपा जोशी

रुपा जोशी

श्री ५ ले अन्माए, श्री ३ ले भित्र्याए मेरी बूढीसासू (सासूको सासू) चन्द्रकुमारी जोशीको उमेरले १०६ टेकिसकेको छ। विस्मृतिले च्याप्दै गए पनि हामीले कोट्याउँदा मुवाले अड्की–अड्की पुराना कुरा गर्नुहुन्छ। यसपालि वहाँले ऊ वेला बच्चा जन्मने र सुत्केरी स्याहार्ने बारेका सम्झना सुनाउनुभएको छ। खासगरी वहाँको माहिला बुवालाई पुत्रलाभ हुनुअघि र पछिको भव्य माहोलको वर्णन वहाँकै शब्दमाः

सइन्द्र राई

सइन्द्र राई

अनिष्टतर्फ नेकपाको यात्रा: लोकतन्त्रमा मडारियो खतरा पार्टी एक भइनसक्दै शीर्ष नेताहरूले एक अर्काविरूद्ध सल्काएको प्रतिशोधको आगोले सत्तारूढ नेकपाको अनिष्टतर्फको यात्रा मात्र शुरु भएको छैन, मुलुकले हासिल गरेका परिवर्तनका उपलब्धि र संविधानलाई नै संकटतर्फ धकेल्दै छ।

हिमालखबर

हिमालखबर

कमरेड पुष्पकमल, सुविधा र इन्दिराको आँसु कहिले पुछ्नुहुन्छ ? हिंसात्मक विद्रोहको नेतृत्व गरेर आएपछि तपाईं दुई पटक प्रधानमन्त्री बन्नुभो। अहिले तपाईं अध्यक्ष रहेकै पार्टीको सरकार छ। के तपाईं द्वन्द्वपीडितले न्याय पाऊन् भन्ने चाहनुहुन्न ?

1 2 3 4 5 Next