HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
वाङमय
नेपाली इतिहास खोजको दिवस !
नेपाली इतिहास खोजको दिवस !
इतिहास डा. नयनाथ पाैडेल
नेपाली इतिहासको खोजीमा विदेशीको भर पर्नुपर्ने बाध्यताको अन्त्य गर्ने नयराज पन्त–पहलको बिज आजकै दिन रोपिएकाले यो दिनलाई दिवसका रूपमा मनाउनुपर्ने देखिन्छ। 
त्यो प्रार्थना श्लोक र प्रतिज्ञा 
त्यो प्रार्थना श्लोक र प्रतिज्ञा 
अंग्रेजी भाषाप्रति गहिरो आग्रह राखिएको नयराजगुरु संस्कृत पाठशालाको प्रार्थना श्लोक र प्रतिज्ञा नियाल्ने हो भने पाठशालाबाट दीक्षित अधिकांशले ‘विद्याद्रोह’ गरेका छन् । 
संशोधन मण्डलको सामर्थ्य र सीमा
संशोधन मण्डलको सामर्थ्य र सीमा
हरेक वर्ष बजेट बनाउँदा प्रभावशाली र निकट व्यक्तिका संघसंस्थालाई छानीछानी पैसा छर्ने तर ज्ञान उत्पादनमा लगानी गर्न पटक्कै आवश्यक नठान्ने नेपाली राज्य–चरित्र रहुञ्जेलसम्म संशोधन मण्डल जस्ता संस्था मृत्युशय्या पुग्नुलाई असामान्य मान्न सकिन्न । 
‘पृथ्वीनारायण शाहबाहेक कुनै राजनीतिज्ञले पनि इतिहासमा अभिरुचि देखाएको थाहा छैन’  इतिहास
‘पृथ्वीनारायण शाहबाहेक कुनै राजनीतिज्ञले पनि इतिहासमा अभिरुचि देखाएको थाहा छैन’  श्री ५ पृथ्वीनारायण शाहबाहेक हाम्रो देशका राजनीतिज्ञहरूमा अरू कसैले इतिहासमा अभिरुचि देखाएको हामीलाई थाहा छैन। अहिले आएर हामीहरूमा इतिहासप्रति जुन अनुरक्ति देखिएको छ, यो पश्चिमा विद्वान्‌हरुको संसर्गबाट नै आएको हो भन्ने कुरामा केही सन्देह छैन।
‘मदन पुरस्कार पाउने कल्पनासम्म पनि गरेको थिइनँ’ पुस्तक
‘मदन पुरस्कार पाउने कल्पनासम्म पनि गरेको थिइनँ’ “म साहित्यकार पनि होइन, मेरो उपन्यासले मदन पुरस्कार पाउला भनेर कल्पनासम्म पनि गरेको थिइनँ”, ‘महारानी’का लेखक चन्द्रप्रकाश बानियाँ भन्छन्, “पुरस्कृत भएपछि खुशी नहुने कुरै भएन। यो पुरस्कारले मलाई अलि घोटाउने भयो भन्ने चाहिँ लागेको छ, बरु। म निकै अल्छि छु।”
‘महारानी’लाई मदन पुरस्कार, शान्ति ठटाललाई जगदम्बा-श्री समाचार
‘महारानी’लाई मदन पुरस्कार, शान्ति ठटाललाई जगदम्बा-श्री २०७६ सालको मदन पुरस्कार चन्द्रप्रकाश बानियाँको उपन्यास ‘महारानी’लाई र जगदम्बा–श्री पुरस्कार भारतको दार्जीलिङ निवासी गायिका तथा संगीतकार शान्ति ठटाललाई प्रदान गरिने भएको छ। मदन पुरस्कार गुठीको आइतबारको साधारण सभा बैठकले दुई स्रष्टालाई पुरस्कृत गर्ने निर्णय गरेको हो।
चमत्कार, चमत्कार अनि चमत्कार ! वाङमय
चमत्कार, चमत्कार अनि चमत्कार ! मेरो मनसाय पनि वसन्तजीसँग असमझदारी बढाउने थिएन। तर नर्भिकको प्रशासनले बेइमानी गरिदियो। मैले पठाएको जवाफ पुनः आफ्नो प्रतिक्रियासहित अखबारमा पठायो, जुन सार्वजनिक भइसकेकै थियो। मलाई अझै पनि लाग्छ, जे भयो त्यो वसन्तजीले गर्नुभएको होइन। उहाँ कसैबाट उक्साइनुभएको थियो।
असहिष्णु र पुरातनपन्थी समाजको विनिर्माण पुस्तक
असहिष्णु र पुरातनपन्थी समाजको विनिर्माण पुस्तकका स्मृति कथाहरुले विद्यामान सामाजिक चेतको मथिंगल हल्लाउने ल्याकत राख्छन्। पुस्तकले रूढी, असहिष्णु, पुरातन र यथास्थितिवादी समाजको विनिर्माण गर्ने प्रयास गरेको छ।
शिव रेग्मी: एक शब्दचित्र, तीन अध्याय वाङमय
शिव रेग्मी: एक शब्दचित्र, तीन अध्याय १९९८ सालमा आजकै दिन १ असोजमा जन्मिएका शिव रेग्मीले जीवन रहुञ्जेलसम्म साहित्य र पत्रपत्रिकाका पत्र–पत्र खोतलेर अरुलाई चम्काउने काम मात्रै गरे। एउटा असल, इमानदार र मौनसाधकको पर्याय बने।
वाङमय संरक्षणमा उदासीन स्थानीय तहहरू समाचार
वाङमय संरक्षणमा उदासीन स्थानीय तहहरू प्रदेश २ का स्थानीय तहहरू वाङमय संरक्षण, सम्वद्र्धन तथा विकासमा उदासीन देखिएका छन्। स्थानीयताको पहिचानको आधारको रुपमा रहेको स्थानीय वाङमयको संरक्षण, सम्बर्द्धन तथा विकासमा पहिचानवादीहरू समेत सक्रिय हुन सकेका छैनन्। 
‘याम्बुनेर आउँदो पुस्ताका लागि इतिहास हो' अन्तर्वार्ता
‘याम्बुनेर आउँदो पुस्ताका लागि इतिहास हो' बिना थिङको कथा संग्रह ‘याम्बुनेर’ भर्खरै सार्वजनिक भएको छ। साहित्यकार थिङको यसअघि ‘छुकी’ र ‘रातोघर’ कविता संग्रह प्रकाशित छन्।  ‘याम्बुनेर’ कथाकृतिको विषयमा हिमालखबरले गरेको कुराकानीः 
'चिन्तन या दर्शन कविताका निम्ति आवश्यक शर्त हैनन्' दस्तावेज
'चिन्तन या दर्शन कविताका निम्ति आवश्यक शर्त हैनन्' २०५४ सालको मदन पुरस्कार र जगदम्बा–श्री पुरस्कार वितरण समारोहमा राष्ट्रकवि माधवप्रसाद घिमिरेबाट व्यक्त विद्वत प्रवचन।
सय वर्षको उल्लास ! वाङमय
सय वर्षको उल्लास ! साहित्यका गहन पाठक मात्र नभएर भर्खर बक फुटेर ‘कखरा’ सिक्दै गरेका शिशु समेत ‘मै मिरिमिच्चे म्याँ म्याँ’, ‘कुरा गर्छन् कसरी, भँगेरा र भँगरी’ रट्दै नजानिंदो पाराले उनका ‘फ्यान’ भइसकेका हुन्थे। संसारमै यस्ता सर्जक विरलै पाइएला जसका सिर्जना पूर्वप्राथमिकदेखि विद्यावारिधिसम्म पढिइएको होस्।  
मृत्यु नचिनी जीवन चिनिन्छ र? वाङमय
मृत्यु नचिनी जीवन चिनिन्छ र? मङ्सीरको एउटा अपराह्न हामी गौरीकै बारे गफ गर्दै थियौं, मैले एउटा अनपेक्षित प्रश्न फ्याँकें, “२००४ सालमा गौरीको देहावसान भयो । २००५ मा नै तपाईंको अर्को विवाह भयो । घरमा नवविवाहित श्रीमती हुनुहुन्थ्यो । उहाँको उपस्थितिमा जेठी श्रीमतीको शोकमा त्यस्तरी डुब्न गाह्रो, अप्ठ्यारो भएन ?”
कस्ता कवि थिए माधव घिमिरे ?  वाङमय
कस्ता कवि थिए माधव घिमिरे ?  जीवनका जटिलतालाई सरल र संक्षेपमा बुझाउन सक्ने विशिष्ट गुण भएका राष्ट्रकवि माधवप्रसाद घिमिरेको निधनसँगै नेपाली कविताको एउटा युगको अन्त्य भएको छ । 
मनमनमा बसेका कविवरलाई सदा सम्झन्छ नेपाली...
मनमनमा बसेका कविवरलाई सदा सम्झन्छ नेपाली...
वाङमय मिलन बगाले
धेरैको कवि जीवन अल्पायुको हुन्छ । तर, यसमै दीर्घ जीवन बाँच्नुभएका कविवर यो देशको अस्तित्व रहेसम्मै कवि भनेर चिनिनुहुनेछ । ज्योतिको पङ्ख उचाल्न सिकेका नेपालीले उहाँलाई सदा सम्झिरहनेछन् । 
राष्ट्रकवि घिमिरे घरबाट भाग्दा
राष्ट्रकवि घिमिरे घरबाट भाग्दा
माधवप्रसाद घिमिरे विद्यालय शिक्षा आर्जन गर्न १७ वर्षको उमेरमा लमजुङबाट सात मोहोर बोकेर सुटुक्क काठमाडौं हान्निएका थिए।
‘१०० वर्षमाथिका साहित्यकार दुई जना थियौं, अब एक्लो भएँ’
‘१०० वर्षमाथिका साहित्यकार दुई जना थियौं, अब एक्लो भएँ’
१०० वर्षभन्दा माथिका साहित्यकार हामी दुई जना थियौं। उहाँ मभन्दा ६ महीनाले जेठो हुनुहुन्थ्यो। अब एक्लो भएँ। जन्मनु र मर्नु प्रकृतिको नियमै हो। अब मेरो पनि पालो आएको हो कि जस्तो लागेको छ।
‘ऋतम्भरा’ सिध्याएर मात्र बिते राष्ट्रकवि वाङमय
‘ऋतम्भरा’ सिध्याएर मात्र बिते राष्ट्रकवि मंगलबार साँझ निधन भएका राष्ट्रकवि माधवप्रसाद घिमिरेले जीवनको उत्तरार्धमा महाकाव्य लेखिरहेका थिए–ऋतम्भरा । 
‘कान्छा महारानी’ बजारमा वाङमय
‘कान्छा महारानी’ बजारमा शिवा शाहद्वारा लिखित अंग्रेजी उपन्यास ‘द अदर क्विन’ को नेपाली अनुवाद कान्छा महारानी बजारमा आएको छ। यो उपन्यास सगुना शाहले अनुवाद गरेकी हुन्।
सरला गौतमको उपन्यास ‘डुमेरो’ सार्वजनिक वाङमय
सरला गौतमको उपन्यास ‘डुमेरो’ सार्वजनिक नेपालय पब्लिकेसनले सरला गौतमको उपन्यास ‘डुमेरो’ सार्वजनिक गरेको छ। यो उपन्यासले सानो शहरमा हुर्किएकी एउटी किशोरीले ठूलो संसारमा प्रवेश गर्दैगर्दा पहिचान खोज्दाको कथानकलाई अंगालेको छ।
बन्दाबन्दीका अनुभूति र घटनाहरु पुस्तकमा वाङमय
बन्दाबन्दीका अनुभूति र घटनाहरु पुस्तकमा कोरोनाभाइरस संक्रमण नियन्त्रणका लागि गरिएको बन्दाबन्दीका घटनालाई आधार बनाइ लेखिएको पत्रकार विनोदबाबु रिजालको पुस्तक ‘एकान्तवास’ प्रकाशित भएको छ।
जीवनप्रसाद राईको ‘समृद्धिका आधार’ सार्वजनिक वाङमय
जीवनप्रसाद राईको ‘समृद्धिका आधार’ सार्वजनिक जीवनप्रसाद राईको ‘समृद्धिका आधार’ लोकार्पण गरिएको छ।
प्रेम र युद्धको लय वाङमय
प्रेम र युद्धको लय लोग्ने नहुनुको पीडा स्वास्नीलाई, छोरो नहुनुको पीडा बाआमालाई जति हुन्छ, एउटा नागरिक नहुनुको पीडा देशलाई हुन्छ कि हुँदैन?
‘शहीद’ समाचार, नाला बनेको वागमती र कोटेश्वरको केटो वाङमय
‘शहीद’ समाचार, नाला बनेको वागमती र कोटेश्वरको केटो नोवल पुरस्कार विजेता टर्किस लेखक ओह्रान पामुकले ‘इस्तानबुल’ शीर्षकको निबन्धमा लेखेका छन्, “मेरो निम्ति संसारको केन्द्र भन्नु नै इस्तानबुल हो, जहाँ म जन्मिए र हुर्किएँ। त्यसैले मेरा लेखनका पात्र यसै शहरका गल्ली, चोक, मस्जिद, मान्छे र भुस्याहा कुकुर आदि हुन्।” पामुक झैं पराजुलीका निम्ति संसारको केन्द्र अर्थात् इपिसेन्टर कोटेश्वर हो।
आख्यानमा युद्धको खाटा वाङमय
आख्यानमा युद्धको खाटा माओवादी युद्ध अर्थात् ‘गोल्डेन वार’ । युद्धको उद्गम रुकुम र रोल्पाको नाम किन्दोर । ‘सुनको पहाड’ अर्थात् साम्यवादको खोजी । यति बुझेपछि विष्णु भण्डारीको उपन्यास ‘सुनको पहाड’ लाई अथ्र्याउन सकिन्छ ।
बिर्सिन नसकेको प्रेम वाङमय
बिर्सिन नसकेको प्रेम ‘म बिर्सूं कसोरी’ दिनेश अधिकारीको चौथो गीतसङ्ग्रह हो । यसअघि उनका ‘अविराम यात्रा’, ‘आफ्नै मनः आफ्नै आँगन’, ‘मन र मोडहरू’ गीतसङ्ग्रह प्रकाशित छन् ।
चार ग्रन्थको एउटै कृतिमा नेपाली साहित्यको इतिहास वाङमय
चार ग्रन्थको एउटै कृतिमा नेपाली साहित्यको इतिहास नेपाली साहित्यका विविध विधाको इतिहास फाट्टफुट्ट त प्रकाशन भएकै हो तर अब एउटै कृतिमा समग्र साहित्यको इतिहास भेटिने भएको छ । ‘नेपाली साहित्यको बृहत् इतिहास’ (जगदम्बा दोस्रो ठेली) को प्रकाशनले नेपाली साहित्यको अध्ययन गर्न चाहनेलाई सजिलो बनाइदिएको छ।
‘मृत्युको अघिल्तिर’ कविताको सङ्गीत वाङमय
‘मृत्युको अघिल्तिर’ कविताको सङ्गीत कवितामा होस् या आख्यानमा होस् आमपाठकले चाहेको कुरा चिन्तन हो । भावको गाम्भीर्य हो, तर चिन्ता होइन । यस्तै चिन्तन त कवि मणि लोहनीको कविताकृति, ‘मृत्युको अघिल्तिर’ मा ।
जालोजस्तै जीवन वाङमय
जालोजस्तै जीवन तीर्थ सिग्देलका कथाहरु पठनीय छन् । अहिलेको समाजलाई बुझ्न सिग्देलका कथाहरुले धेरै सहयोग गर्छन् ।