HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
हिमाल सप्ताहान्त
पदमार्गमा बदलिएको भैंसीगोठको बाटो
पदमार्गमा बदलिएको भैंसीगोठको बाटो
दुर्गा राना मगर
दशकअघिसम्म पनि पाउद्वारका बासिन्दाका लागि भैंसीगोठ जाने बाटो अहिले देश-विदेशमा चर्चित बनेको छ, खोपारा पदमार्गका रुपमा।
‘हाम्रो राजनीतिले सद्‌भाव नसिकाउँदा समाजमा असहिष्णुता झाँगिइरहेछ’
‘हाम्रो राजनीतिले सद्‌भाव नसिकाउँदा समाजमा असहिष्णुता झाँगिइरहेछ’
‘लेखनमा होस् वा राजनीतिमा, एक हदको आदर्श चाहिन्छ। लेखकले साहित्यइतरको लाभको पाटो अर्थात् पद वा पुरस्कारको कुरा सोच्ने हो भने साहित्य मर्छ।’
परशु प्रधान : कथा भित्र, कथा बाहिर
परशु प्रधान : कथा भित्र, कथा बाहिर
परशु प्रधानले नेपाली साहित्यमा नयाँ आयाम थप्दै शुरू गरेको रचनागर्भ विधा यति पाठकप्रिय भयो कि पहिलो को भन्ने होडबाजी नै चल्यो। यद्यपि तथ्य प्रमाणले त्यसको श्रेय प्रधानकै खातामा सुरक्षित गरिदिएका छन्।
भारत विचारमाथि विमर्श
भारत विचारमाथि विमर्श भारतीय विचारमाथि लेखिएको ‘लेफ्ट, राइट एन्ड सेन्टर : द आइडिया अफ इन्डिया’ ले समकालीन भारतलाई बुझ्न सघाउँछ।
त्यो फेरीवालाको चटपटे, यो ड्रोनको बर्गर
त्यो फेरीवालाको चटपटे, यो ड्रोनको बर्गर फेरीवालाले कराउँदै झापाको दैलोदैलोमा चटपटे ल्याएको देखेको मान्छे टेक्सासमा ड्रोनले आँगनमा अनेक थरी परिकार पुर्‍याइरहेको देख्दा तीनछक्क परेको छु।
कुस्माबाट खुलेको अमेरिका लैजाने चोरबाटो कोलम्बियाको सानो गाउँ ‘पुएन्ते अमेरिका’ स्थित स्कूलको भग्नावशेषमा लेखिएको नाम पछ्याउँदै कुस्मा पुग्दा एकै गाउँका ३० जनासम्म चोरबाटो अमेरिका हिँडेको खुल्यो।
भौमीले भत्काएको ठेक्कापट्टाको पर्खाल
भौमीले भत्काएको ठेक्कापट्टाको पर्खाल घरेलु हिंसाबाट जोगिन गाउँबाट शहर पसेकी भौमी चौधरी अथक मिहिनेतको बलमा मजदूरबाट सक्षम निर्माण व्यवसायी त बनेकी छन् नै समाजमा सम्मान पनि आर्जन गरेकी छन्।
पर्यटकीय गाउँ सेर्माथाङका सकस
पर्यटकीय गाउँ सेर्माथाङका सकस बसाइसराइ, बाँझिँदै गएका खेतबारी, फेरिँदै गएको रहनसहनसँगै जलवायु परिवर्तनको असरले पर्यटकीय गाउँ सेर्माथाङ सकसमा पर्दै गएको छ।
‘मेरा कविताले मलाई पनि व्यंग्य गर्छन्’ ‘पञ्चायती शासनका वेला व्यवस्थामाथि नै विद्रोह गरेर कविता लेखिन्थ्यो, अहिले अवस्थामाथि समीक्षा गरेर लेखिन्छ।’
एक्ली यायावर
एक्ली यायावर घुमेरै नाम कमाएका अनि साहसिक अनुभूति बटुलेका महिलाहरूमध्ये एक हुन् सिर्जना सिज्जु, जसले दूरदराजका कथा देखाउँदै आएकी छन्।
जोवन बित्यो भैंसीगोठैमा
जोवन बित्यो भैंसीगोठैमा बाल्यकालदेखि नै लेकबेसी गर्दै भैंसीगोठमा जीवन बिताएकी ६५ वर्षीया लीलामाया वन्यजन्तुसँगका किस्सा सुनाउँदा अहिले पनि रोमाञ्चित हुन्छिन्।
वैकल्पिक शिक्षा दिने विद्यालय हेर्न जाँदा देखेकाे मदन राईको कर्तुत ‘बालिकाहरू यौन हिंसा र दुर्व्यवहारमा परेका छन् भनेर प्रहरीदेखि गृहमन्त्रीसम्मलाई थाहा छ। तर राज्यका कुनै पनि निकायले पीडितहरूको सुरक्षाका लागि काम गरेका छैनन्।’
सेरेङहरूलाई फकाउन पृथ्वीनारायण शाहले खेपेको सकस
सेरेङहरूलाई फकाउन पृथ्वीनारायण शाहले खेपेको सकस गोरखालीले लिम्बुवान कब्जा गरिसकेपछि पनि पृथ्वीनारायण शाहले सेरेङ लिम्बूहरूलाई हात लिन अनेक प्रयास गर्दा समेत आफ्नो जीवनकालमा सफलता पाएनन्।
फसलसँगै फक्रिएका सपना
फसलसँगै फक्रिएका सपना घर बाहिर निस्किनै मुश्किल हुने झापाको अर्जुनधाराका महिला पछिल्लो समय भने एकजुट भई कृषिलाई व्यावसायिक बनाएर बारीमा तरकारीसँगै आफ्ना सपना पनि फक्राइरहेका छन्।
‘काठमाडौंको सभ्यता जोगाउने श्रेय ज्यापू समुदायलाई दिनुपर्छ’ ‘नेपालभरका जात्रा, मठमन्दिर र अभिलेखहरूको अध्ययन र खोज बढाए नेपालको इतिहास अझै बलियो बन्छ।’
अल्गोरिदमले सिर्जना गरेको जोखिम
अल्गोरिदमले सिर्जना गरेको जोखिम
मारियाना म्याजुकाटो र इलान स्ट्राउस
अल्गोरिदमहरू ‘खराब आधारमा’ बनेका छन् जसले ‘खराब प्रलोभन’ देखाउँछन् र ‘खराब मानिस’ लाई बलियो बनाउँछन्।
जब घरले नै खेद्छ
जब घरले नै खेद्छ
‘जीवनमा पहिलो चोटि म आफ्ना छोराछोरीको मायाले रोएँ। आफू पराजित भएको अनुभव गरें। यहाँभन्दा उँभो चढ्न सिंढी छैन। टेक्ने अखेटो छैन, समाउने हाँगा छैन।’
 कुख्यात ‘बिकिनी किलर’ लाई जेल पुर्‍याउने त्यो फोटो
 कुख्यात ‘बिकिनी किलर’ लाई जेल पुर्‍याउने त्यो फोटो
‘मभन्दा २५-३० मिटर पर सडकपारि साइबरको ढोकाछेउ शोभराजलाई देखें। मन आत्तियो। काँपेका हातले उनीतिर क्यामेरा तेर्स्याएँ। उनी साइबरबाट निस्किएर मोटरसाइकलमा हुइँकिए।’
मोटोपनसँग जुध्दै संसारका एक अर्ब मानिस
मोटोपनसँग जुध्दै संसारका एक अर्ब मानिस विश्व स्वास्थ्य संगठनसँग मिलेर एक हजार ५०० अनुसन्धाताले गरेको अध्ययनमा संसारका एक अर्बभन्दा अधिक मानिसमा मोटोपना रहेको देखिएको छ।
समकालीन भारतको कूटनीतिक महात्म्य
समकालीन भारतको कूटनीतिक महात्म्य असंलग्नताको नीतिलाई छोडेर संलग्नता, साझेदारी र सम्झौतातर्फ अघि बढिरहेको भारतका चुनौती र अवसरलाई एस. जयशंकरले ‘ह्वाई भारत म्याटर्स’ मा चर्चा गरेका छन्।
‘आप्रवासनले छुट्याएका दम्पतीको यौन-भोक र छटपटी जस्तो देखें, त्यस्तै लेखें’ ‘बाघले हरिण खानु अस्वाभाविक होइन, उसको आहारा त्यही हो। जनावर नियमित प्रक्रिया, नियम र लयमा चलेको हुन्छ। मानिसले चाहिं सधैं लय भंग गरिरहेको हुन्छ। मानिस सधैं पाखण्डी छ, जनावर सधैं प्राकृतिक।’
परदेशबाट गुन्जिरहेको नेपाली स्वर
परदेशबाट गुन्जिरहेको नेपाली स्वर स्कूले जीवनमा अंग्रेजी गीत गाउँदै हिंडेका विपुल क्षेत्री कालिम्पोङबाट नयाँ दिल्ली पुगेपछि भने हिन्दी होइन, नेपालीतिर आकर्षित भए।
‘ओपनहाइमर’ का लेखकले सम्झिए : जोमसोम उड्दा विमानमा बलि, फेवामा पौडी
‘ओपनहाइमर’ का लेखकले सम्झिए : जोमसोम उड्दा विमानमा बलि, फेवामा पौडी ब्लकबस्टर फिल्म ‘ओपनहाइमर’ बनेको पुस्तकका लेखक काई बर्डले नेपाललाई आफ्नो दोस्रो घरका रूपमा चित्रण गरेका छन्।
हार्वर्ड विश्वविद्यालयमा नेपाली पानी बिरालो पछ्याउँदा
हार्वर्ड विश्वविद्यालयमा नेपाली पानी बिरालो पछ्याउँदा हार्वर्ड विश्वविद्यालयको चक्कर लगाएर फर्किंदा आठ दशकअघि नेपालबाट अमेरिका लगिएको त्यही पानी बिरालो आँखामा नाचिरह्यो।
अपराधको संरक्षणले देखाएको नेता–गुन्डा नेक्सस  हाम्रो राजनीतिक प्रणालीले नेता, अपराधी र प्रहरीको नेक्सस जन्माइरहेछ। हिजो कानून कार्यान्वयन गर्ने निकायमा भएका व्यक्तिहरूले आफ्नो काम नगर्दा विगतका गुन्डा नै कानून बनाउने ठाउँमा पुगे।
पाटनका मिथकहरूको स्वैरकाल्पनिक मिठास
पाटनका मिथकहरूको स्वैरकाल्पनिक मिठास ‘राधा’ उपन्यासमा पाटनका थुप्रै स्थानीय कथा र अवधारणा छन् जुन रैथाने नेवाः समुदायभन्दा बाहिर पाइँदैनन्।
कोलोम्बोमा नेपाली कलाले पछ्याएको ‘वनको बाटो’
कोलोम्बोमा नेपाली कलाले पछ्याएको ‘वनको बाटो’ कोलोम्बोस्कोपले आयोजना गरेको ‘वे अफ द फरेस्ट’मा नेपाली कलाकारले पराम्परागत सीपसँगै सशस्त्र द्वन्द्वका घाउलाई कलामार्फत प्रस्तुत गरेका छन्।
‘संगीत विरोधी थिएनन् पृथ्वीनारायण शाह’ ‘मैले राणाकाललाई शास्त्रीय संगीतको सुनौलो युग भनेको छु। नेपालमा शास्त्रीय संगीत व्यवस्थित गर्ने तथा संगीतकर्मीलाई संरक्षण गर्ने जस्ता काम राणाकालमा जति अरू समयमा भएको पाइँदैन।’
‘आफूलाई जे सत्य लाग्छ, त्यो लेख’
‘आफूलाई जे सत्य लाग्छ, त्यो लेख’ ‘घर चलाउने महिलाहरूको सत्य त घरभित्रै हुन्छ। यो सत्य नलेख्नु भनेको उनीहरूको अनुभवलाई मान्यता नदिनु हो।’
‘मासिन्या’ माझेरी
‘मासिन्या’ माझेरी माया-प्रेम, जीवनयापनसँगै अस्तित्वको संकटलाई मसिनो गरी केलाएको नाटक ‘मासिन्या’ ले दर्शकलाई डेढ घण्टा बाँधेर राख्छ।