ब्लग

ब्लग

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

६० वर्षअघिको त्यो सुदूरपश्चिम राजा महेन्द्रले १ पुस २०१७ मा ‘कू’ गरेपछि त्यतिबेलाका सांसदलाई बडाहाकिम बनाएर विभिन्न जिल्ला पठाएका थिए। म २०१८ सालमा जनगणनाका लागि सुदूरपश्चिम जाँदा प्रायः जिल्लामा पूर्वी नेपाल घर भएकाहरु बडाहाकिम थिए।

मधु राई

मधु राई

कक्षाकोठामा नेपाली बालगीतको प्रयोग खोइ? अभिनय गर्दै गाइने बालगीतमार्फत बालबालिकाले शब्दको ज्ञान र स्मरण मात्र नभई अर्थसमेत सजिलै बुझ्छन्। तर, अंग्रेजी भाषाका बालगीतलाई मात्र मह‍त्त्व दिइँदा नेपाली भाषामाथि बालबालिकाको पकड कमजोर भइरहेको छ।

हिमालखबर

हिमालखबर

नेपालीभाषी बर्मेली दौरासुरुवाल र गुन्युचोलो लाएर आन्दोलनमा छन् नागरिक अवज्ञा आन्दोलन कमजोर बनाउनु नै बर्मेली सेनाको एक मात्र उद्देश्य हो। त्यसैले आन्दोलनका सहभागीमाथि कडा निगरानी राखेको छ। मान्छेहरू कम्प्युटर, मोबाइल बोकेर हिँड्न समेत डराउँछन्। किनभने सेनाले बाटोमै रोकेर उनीहरूका ग्याजेट जाँच्छ। फेसबूक चलाएको छ/छैन हेर्छ।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

डा. देवेन्द्रराज पाण्डेको राजीनामा दरबारलाई चुनौती! पञ्चायत कालको चरममा अर्थसचिव भएका डा. देवेन्द्रराज पाण्डेले अकस्मात् राजीनामा दिँदा निकै खलबली मच्चिएको थियो। दरबारले प्रधानमन्त्रीको ‘जासूसी’ मा लगाएपछि राजीनामा दिएको उनले आफ्नो आत्मकथा ‘एक ज्यान दुई जुनी’मा उल्लेख गरेका छन्।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

जब दरबारले नै पत्याएन सरकारी समाचार एजेन्सी समाचार समितिलाई विश्वास नगरी राजा वीरेन्द्रको पत्रकार सम्मेलनको समाचार आफैं तयार पार्दा दरबारले लामो समय लगाएको थियो।

मधु राई

मधु राई

अघि बढेका मनकारी हातहरू भौतिक तथा सामाजिक विकासमा सरकार कटिबद्ध हुन त जरुरी छ नै, तर सरकारको मात्र जिम्मेवारी भने होइन। आफ्नो टोल र बस्ती रूपान्तरण गर्न आफैँ लागि परेका केही समाजसेवीहरू उदाहरणीय बनेका छन्।

कमल मादेन

कमल मादेन

नेपालका रेड पान्डा अमेरिका र युरोपका चिडियाखानामा, लाभांशबारे सरकार बेखबर अमेरिका र युरोपका कतिपय चिडियाखानामा नेपालबाट लगिएका रेड पान्डा (हाब्रे) राखिएका छन्। जैविक विविधता महासन्धि विपरीत उनीहरूले ती रेड पान्डालाई आम्दानीको स्रोत बनाएका छन्। तर, नेपालले ‘रोयल्टी’का लागि पहलै गरेको छैन।

वसन्त महर्जन

वसन्त महर्जन

बाघभैरव मन्दिरको छानामा टायल कि तामा? काठमाडौं उपत्यकाको प्राचीन बस्ती कीर्तिपुरमा आजभोलि एउटा बहस छेडिएको छ, प्रसिद्ध बाघभैरव मन्दिरमा तामाको छाना हाल्न हुन्छ कि हुँदैन?

गोपाल गडतौला

गोपाल गडतौला

निम्ता दिने मान्छे नै नरहेपछि... ह्यारिसर्वको जेसीएच जिगल फ्युनरियल होमबाट फर्किंदा मेरो दिमाग पनि शून्य र स्थिर भयो, किनकि शरीरमा रोगले बास गरे पनि हरेस खानुहुन्न भनेर अर्ती दिइरहने दिलदार जमुना आमालाई त्यहिँ छाेडेकाे थिएँ।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

बीपी-मातृकाबीचको मतभेदमा यसरी खेलेछ भारतले राणा शासन ढलेपछि नेपाली कांग्रेसमा देखिएको कलहमा मातृकाप्रसाद कोइराला र बीपीबीच मतान्तर अचाक्ली थियो, जसको आडमा भारतले खेल्ने मौका पाएको थियो।

वसन्त महर्जन

वसन्त महर्जन

किन नेपाल बौद्ध केन्द्र बन्न सकेन ? गौतम बुद्धको जीवनकालमै बौद्ध धर्म काठमाडौँ उपत्यका प्रवेश गरेको थियो। कालान्तरमा काठमाडौँ तिब्बत र भारतको बौद्ध केन्द्र बन्यो। तर, अहिले लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयमा होटल म्यानेजमेन्ट, कानूनलगायत विषय पढाएर बौद्ध अध्ययनलाई एउटा संकायमा सीमित पारिएको छ।

श्रीभक्त खनाल

श्रीभक्त खनाल

कविवरले तस्वीर हेर्दै भने- ‘अलि मुस्कुराइएनछ’ कविवरको घरबाट ल्याएको पीपलको बिरुवा भावी पुस्ताका लागि माधव घिमिरे र उनको कार्यबारे जिज्ञासा जगाउने विम्ब बन्न सक्छ।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

अधिनायकवादको नतिजा : राणाले राम्रो कामको पनि जस पाएनन् राणाकालमा काम भएन भनौं, त्यतिका पूर्वाधार बने। केही उल्लेखयोग्य सामाजिक सुधार पनि गरिए। काम भयो भनौं, बाहिरी विश्वले फड्को मार्दा नेपाल अँध्यारोमै थियो।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

२००७ मा मात्रै पूरा भयो राजा त्रिभुवनको हवाईजहाज चढ्ने इच्छा काेलकाताबाट हवाईजहाज आउँदा नै राजा त्रिभुवनले चढेर काठमाडाैं उपत्यका हेर्ने इच्छा गरेका थिए, तर मोहनशमशेरले मानेनछन्। त्यसपछि २००७ सालको क्रान्तिका क्रममा शरण लिन सपरिवार भारत जाँदा मात्रै हवाईजहाज चढ्न पाए।

अरविन्द रिमाल

अरविन्द रिमाल

राणा र प्रजा जुवामा रमाउँदा शुरू भएकाे क्रान्ति राणाशासनविरुद्ध प्रजातन्त्रको पहिलो आन्दोलन राजाको नेतृत्व मानेर प्रजापरिषद्का नेताले शुरू गरेका थिए, तर तिनै राजाले योद्धाको जीवनरक्षा गर्न नसक्ने कायरता देखाए।

हिमालखबर

हिमालखबर

बाँध सुरक्षामा मलेसियाको अभ्यास, नेपाललाई पाठ अघिल्लो साता हिमनदी विस्फोटपछि भारतको उत्तराखण्डस्थित धौलीगंगा नदीमा आएको बाढीले निर्माणाधीन ऋषिगंगा जलविद्युत् आयोजनाको बाँध बगायो। यसै सन्दर्भमा गत वर्ष मलेसियामा भएकाे बाँध सुरक्षासम्बन्धी सम्मेलनका विषय र त्यहाँकाे अभ्यास नेपाल र भारतजस्ता मुलुकका लागि उपयाेगी छन्।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

पञ्चायतको समाचार सङ्कलनमा अवरोध हुँदा रासस सरकारको मिडिया हो, सरकारको भनाइ जस्ताको तस्तै दिनुपर्छ भन्ने मलाई लाग्छ। जस्ताको तस्तै दिने तर टिप्पणी पनि दिन पाउनुपर्छ भन्ने मेरो माग थियो। त्यो कहिले सम्भव भयो, कहिले भएन।

हिमालखबर

हिमालखबर

सरस्वती पूजा: धर्मनिरपेक्ष विद्यालयमा धर्मको बास ! विद्यालयमा सरस्वतीको भव्य पूजा लगाएर विद्यार्थीलाई ज्ञानका लागि साधना होइन, स्तुति गर्न सिकाइरहिएको छ। धार्मिकबाहेकका शैक्षिक संस्थामा धर्मका प्रतीक राख्नु हुँदैन। यसो भन्नु कुनै धर्मको विरोध होइन।

हिमालखबर

हिमालखबर

नेपाली संगीतको स्वर्णकाल: कति भ्रम ? कति यथार्थ ? सिर्जना, साधना र योगदानका आधारमा एउटा समय वा कालखण्डलाई स्वर्णकाल वा विशिष्ट काल भनेर त्यसमै अँडिनुभन्दा हरेक युग, समय र पुस्ताको कालजयी सिर्जनालाई ‘स्वर्ण सिर्जना’ भनेर चिन्नु-चिनाउनु उचित हुन्छ।

मधु राई

मधु राई

विद्यार्थीलाई किन काम नलगाउने? जीवनको उर्बर समय अर्थात् बाल्यावस्थादेखि किशोरावस्थासम्म स्कुले शिक्षाआर्जनमा खर्चेका हाम्रा विद्यार्थीलाई अहिलेको शिक्षा प्रणाली र पाठ्यक्रमले सक्षम बनाउनतिर लग्दै लगेन। व्यवहारिक शिक्षणसिकाइ नहुँदा कक्षाकोठाभित्रको क्रियाकलाप ‘बोल्ने र सुन्ने’मै सीमित भयो।

हिमालखबर

हिमालखबर

यस्तो छ बेलायतका राजनीतिक दलहरुको आर्थिक स्रोत र पारदर्शिता बेलायतका राजनीतिक दललाई सरकारले नै पैसा दिने व्यवस्था छ। चन्दा पनि लिन पाउँछन्। तर, आम्दानी र खर्च पारदर्शी बनाइएको छ। सांसदहरुलाई कानूनले यसरी बाँधेको छ कि गलत कागजपत्र पेस गरेर घरभाडा लिनेको राजनीति नै सकिएको उदाहरण पनि छन्।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

जब डा.हर्क गुरुङले चिने 'शैक्षिक सामन्तवाद' शैक्षिक सामन्तवादबारे बुझाउन मैले डा. हर्क गुरुङलाई हुम्ला भ्रमण गराएको थिएँ। त्यहाँ आयोजित कार्यक्रममा स्थानीयको गुनासो थियो, ‘जहाजले ल्याएको स्वाद र तागत नभएको बासी चामल ढुक्ने बानी लाग्यो। तिघ्रा दरो पार्ने खानेकुरा हराउँदै गए।’

मधु राई

मधु राई

संरक्षणमा किन महत्वपूर्ण छ महिलाको भूमिका? महिलाको भूमिकालाई आत्मसाथ गर्न नसक्ने प्रवृतिले संरक्षणको क्षेत्रमा पनि महत्वपूर्ण योगदान पुर्‍याएका र पुर्‍याउन सक्ने वातावरण अभियन्ताको सीप र जाँगर सदुपयोग गर्न सकिएको छैन।

हिमालखबर

हिमालखबर

राजा महेन्द्रको जवाफ-कम्युनिष्ट विचारधारा मोटर चढेर आउँदैन ! २०१८ सालमा चीनको पहिलो भ्रमण गरेका राजा महेन्द्रले सीमा सम्झौता र अरनिको राजमार्ग निर्माण लगायतको सम्झौता गर्दा कतिपयले अचम्म मानेछन्।

कनकमणि दीक्षित

कनकमणि दीक्षित

सो लङ्ग मिस हली संसारले मिस हलीलाई आज ‘हिमालयन क्रोनिक्लर’ भनेर चिन्छ । तर उनी आधुनिक नेपाली राजनीतिको प्रत्यक्षदर्शी र ‘आँखोदेखा’ संवाददाता पनि थिइन् ।

हिमालखबर

हिमालखबर

कोरोनामा अमेरिकाका नेपालीभाषीलाई के भयो ? कोभिडले हामीमा ठूलो कम्पन ल्यायो। परोक्ष र भर्चुअल भन्ने शब्द व्याप्त भयो। क्यानडा–अमेरिकामा चलेका धेरैजसो नेपाली–कक्षा परोक्ष भए। किताब विमोचन, कवि सम्मलेन, छलफल आदि सामाजिक सञ्जालमा बढी नै देखिए ।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

डा. केआई सिंहको हात कि जुँगामा हुन्थ्यो, कि राइफलमा डा. केआई सिंहको संगतमा बिताएका क्षण सम्झँदा उनको व्यक्तित्व अनौठो थियो। विद्रोह गरेर चीन भागे। फर्केर आएपछि प्रधानमन्त्री भए। पार्टी खोले। पत्रिका चलाए। उनको व्यक्तित्व कहिले रहस्यमय र कहिले सिनेमा जस्तो लाग्ने। विलक्षण प्रतिभा थिए।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

कता गए होलान् डोरबहादुर ? ७१ वर्षको उमेरमा बेपत्ता भएका डोरबहादुर विष्ट आज ४ माघबाट ९५ वर्ष लाग्छन्। मलाई पहिलो पटक कर्णाली पुर्‍याउने उनी नै थिए। कर्णालीलाई समृद्ध बनाइछाड्ने दृढ संकल्प बोकेका विष्ट कता हराए होलान् ?

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

मन्त्री गणेशमान टुँडिखेल चक्कर मार्थे गणेशमानजी साँझ प्राय सदर टुँडिखेल दुइ तीन चक्कर लगाउनुहुन्थ्यो। म पनि सँगसँगै हुन्थेँ। त्यति बेला वहाँ प्रायः मन्त्रिमण्डलका निर्णय सुनाउनुहुन्थ्यो। ती भोलिपल्टका समाचारका विषय बन्थे।

ज्ञानमणि नेपाल

ज्ञानमणि नेपाल

यस्तो थियो पृथ्वीनारायणको ‘अंग्रेज नीति’ हाम्रो मातृभूमि नेपालको पूर्व इतिहासमा चाख राख्नेहरूका मनमा सधैं खेलिरहने एउटा कुरा के छ भने, पृथ्वीनारायण शाह भन्दा पहिले नेपाल कस्तो थियो ?

1 2 3 4 5 Next