उकालो लाग्दा

अधिनायकतन्त्र रोक्न पञ्चायत अध्ययन केन्द्र

विचार कनकमणि दीक्षित

पञ्चायतकाललाई अहिलेको जसरी नै बेवास्ता गरिराख्ने र त्यो व्यवस्थाबारे आम जनबीच यथेष्ट सूचना र ज्ञान नदिने हो भने अधिनायकतन्त्रले यत्रतत्र खेल्ने ठाउँ पाउँछ।

एक्लो पथप्रदर्शक सत्याग्रही नेपालको जनस्वास्थ्य सुधारको यात्रा लामो हुनेछ, यसमा तपाईं डा. केसी बीच बाटोमै हामीलाई अलपत्र नछोडिदिनुस्। सरकारले तपाईंसँग वार्ता गर्न आओस् नआओस्, त्यो उसको मान्यता र आचरणको कुरा भयो। उसले केही भनोस् नभनोस्, फेरि कुनै अर्को प्रतिबद्धतामा हस्ताक्षर गरोस् नगरोस्, त्यो आफ्नो ठाउँमा छ। तर जनताको लागि सत्याग्रही डा. गोविन्द केसी हाम्राे सामु रहिरहनु आवश्यक छ।

सालिक भत्काउनु, सालिक ठड्याउनु यस्तो नहोस् कि हामीले कुनै सालिक भत्काउँदा पछिपछिसम्म सम्झिराख्नुपर्ने इतिहासका ज्यादती र तिनका खलपात्र बिर्सन मद्दत पुगोस्। त्यसैले पनि बँचेका सालिकहरु रहन दिऊँ, यिनीसँग सम्बन्धित असल/खराब चरित्र सम्झने कोशिश गरौं।

नेपाली आकाशका हवाईजहाजः संक्षिप्त इतिहास डेकोटादेखि एअरबससम्म देखिएको नेपाली आकाशमा आउँदा दिनमा ठूलै फेरबदल देखिनेछ । देशलाई जोड्ने काम जसरी हवाईमार्गले ग¥यो, यसलाई फर्केर हेर्नु जरूरी छ।

बाँदरमुढे नरसंहारको १५ वर्षः पीडक सत्तामा, पीडित अझै शोकमा १५ वर्षअघि २०६२ साल आजकै दिन २३ जेठमा तत्कालीन नेकपा (माओवादी)को विद्युतीय धरापबाट चितवनको कल्याणपुर गाविसस्थित कल्याणपुर र बसन्तपुर बजारबीच बाँदरमुढे खोलामा सार्वजनिक बसमा सवार ३९ जनाको ज्यान गएको थियो ।

कसले मार्‍याे राजा वीरेन्द्रलाई ? नारायणहिटी हत्याकाण्डको हकमा लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालमा फेरि पनि एउटा औपचारिक अनुुसन्धान र खोजी जरूरी छ, जसले नारायणहिटीको भूतबाट हामीलाई राम्ररी छुटकारा दिलाओस् र जनताले पनि तथ्यपरक बुझाइको आधारमा यो काण्डलाई आफ्नो मनबाट पन्छाउन सकून् ।

हरित उपत्यका महात्म्य सिमेन्ट संरचना र कंक्रिट सोचले उपत्यकाको हरियाली त मासिसक्यौं तर शहरभित्र र वरिपरिका बचेका जङ्गलहरूलाई संरक्षण गर्ने हो भने आज पनि हराभराको सपना साकार पार्न सक्छौं ।

नागरिक सर्वेक्षण: कसरी सरकारको कामबाट ७१.४ प्रतिशत सन्तुष्ट ? संकटको बेला नेपालीहरु नबहकीकन धारणा बनाउँदा रहेछन्, र पाएको सूचनाको भरमा आफै 'विचार निर्माणकर्ता' बन्दा रहेछन्।

घरैमा बस्नुस्, इतिहास रङ्गाउनुस् ! (१७ ऐतिहासिक तस्वीरसहित) बन्दाबन्दीमा घरैमा बसेर गर्न सकिने सजिलो काम - पुराना एल्बम् पल्टाउने, छानिछानी तस्वीरहरुमा डिजिटल रङ्ग भर्ने अनि विगतलाई वर्तमानसँग जोड्ने।

‘स्मार्ट सिटी’ कि ‘स्टुपिड सिटी’ ? बन्दाबन्दीको सडकमा हुइँकिंदा — आजको व्याप्त ‘सडक सोच’ बदल्ने हो भने मात्र हामी उपत्यकालाई बसोबासलायक सुझबुझको शहर बनाउन सक्छौं ।

न्याय मागिरहेछ नन्दप्रसाद अधिकारीको आत्मा कृष्णप्रसाद मारिए । नन्दप्रसादको शव अझै अस्पतालमा छ । ६० वर्षीया गंगामाया नाजुक स्वास्थ्यस्थितिका साथ वीर अस्पतालको क्याबिन नं. ७ मा छिन् । जेठा छोरा नुरप्रसाद कारागारमा छन् । उनको परिवार पनि छिन्नभिन्न भएको छ । कानूनी शासन, न्यायको सर्वोच्चता र जवाफदेही सिद्धान्तको लागि लड्ने एउटा परिवारले पाएको इनाम हो, यो ।

‘वागमती इच्छापत्र’ आज वागमती स्वयं आफ्नो इच्छापत्र लेख्थिन् त भन्थिन् होली, “हे मानव मलाई मेरो जमीन र तट फर्काइदेऊ, निर्मल पानी फर्काइदेऊ, फर्काइदेऊ त्यो प्रवाह !”

बाइरोडको बाटोमा. . . बुवा कमलमणि दीक्षितको पुस्ताले सम्झने बाल्यकालको बाटो चित्लाङ–कुलेखानी–भीमफेदीको ऐतिहासिक पदमार्ग हो । मेरो पुस्ताको बाल्यकालको सम्झने भनेको ‘बाइरोडको बाटो’, अर्थात् त्रिभुवन राजपथ ।

आङ खस्ने प्रकोप

उकालो लाग्दा कनकमणि दीक्षित

कठिन श्रम र कुपोषणका कारण १० लाख भन्दा बढी नेपाली महिला पाठेघर लगायत विभिन्न अङ्ग ‘खस्ने’ समस्या सहेर पनि मौन बस्न बाध्य हुनुलाई राष्ट्रिय सङ्कट मान्नुपर्छ ।

निफन्नुको विज्ञान लेखक केदार शर्माले २० पुसमा सामाजिक सञ्जालमा एउटा तस्वीर राखे । त्यो एक तस्वीरका अनेक आयाम मस्तिष्कमा आए ।

वनमारा खान्छ गैडा (भिडियाेसहित) गैंडा (चित्तल र अन्य प्रजातिका हरिण) ले मिक्रान्था खानुको सड्ढेत के हो त ? पहिलो त गैंडाले यो झार खानु नै अप्राकृतिक हो, किनकि यो उसको उत्पत्तिसँग सम्बन्धित आहार होइन ।

सुन्ने 'बीबीसी', पढ्ने 'न्यूयोर्क टाइम्स्' कथं हाम्रो घरमा बीबीसी सुनिन छोड्यो, न्यूयोर्क टाइम्स् पढ्न पाइने अवस्था रहेन भने देश बन्द समाजतर्फ उन्मुख भएको बुझ्नुपर्छ ।

मोदी सरकारको नागरिकता संशोधन ऐन र बिस्मातको भार अरू जे गरून्, जे बनून्, नेपाल भने आफ्नै शैलीमा उदार, बहुल, सहिष्णु राष्ट्र रहिरहनुपर्छ।

‘निजगढ हवाईअड्डा’ : अनुत्तरित प्रश्न प्राकृतिक, आर्थिक, सामाजिक र राजनीतिक प्रश्नहरूको जवाफ विना जसरी हुन्छ ‘विकास देखाउने’ होड र हतारमा हवाईअड्डा बनाउन खोज्नु उचित होइन ।

‘च्याकुल्झ्याइँ’ विरुद्ध अभियान दुर्घटनामा परेकालाई जानीनजानी उद्धार गर्न तम्सिनुभन्दा वैज्ञानिक हिसाबले अस्पताल पुर्‌‌याउने उपाय अपनाउनुपर्छ ।

‘निस्फिक्री नदी’

‘विनाश विना विकास सम्भव छैन’ भन्ने कथनले प्रकृति र जनमानस दुवैको भविष्य खल्बलाउँदैछ।

लौ आयो ‘लोक परिकारमाला’ !

नेपाल विविधताको देश हो भने परिकार पनि विविध हुनुपर्ने हो । रहेछ !

नेपालको हिमाल सबैको !

मनोभावनात्मक एकीकरणको खोजी: मधेशी समुदायको हिमालसँगको सम्बन्ध र समावेशिताको यात्रा ।

दुइटा कुखुरा कि एउटा ?

आजको चलायमान आधुनिक युगमा ती पिग्मी, दक्षिण अमेरिकी गाउँले र डाँडापाखरका नागरिक सबैले ‘थर्ड डाइमेन्शन्’ र ‘भिजुअल पर्सपेक्टीभ्’ कसैले नसिकाइकन बुझ्ने भइसके । एउटा होइन, दुइटा कुखुरा !

ट्रम्पको ‘टेलस्पिन्’

जब हवाईजहाज पाइलटको नियन्त्रण बाहिर जान्छ र उलटपलट गर्दै जमीनतिर झर्दछ, उड्डयनको भाषामा यस्तो अवस्थालाई ‘टेलस्पिन्’ भनिन्छ । टेलस्पिनमा जहाज र यात्रु बचाउन प्रायः असम्भव हुन्छ । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्प अहिले यस्तै ‘टेलस्पिन्’ मा छन्।

काे हुन् नेपालीका पूर्वज ?

1 2 3 4 Next

सम्पर्क

हिमालमिडिया प्रा.लि

हिमालखबर

हामीसँग जाेडिनुहाेस्

नेपाली टाइम्स