व्यक्तिवृत्त

व्यक्तिवृत्त

यी थिए उत्तम नेपाली

यी थिए उत्तम नेपाली

कला हिमालखबर

मनैदेखि कलाकार थिए, उत्तम नेपाली। अमेरिका बसाइमा तीन पटक हृदयाघात हुँदा पनि अस्पतालका भित्ताहरू खाली खाली देखेर उनलाई चित्र बनाउन मन लाग्यो रे।

चेतन कार्की : ‘माछा हाकिम’ देखि लोकसंस्कृतिका सारथिसम्म

चेतन कार्की : ‘माछा हाकिम’ देखि लोकसंस्कृतिका सारथिसम्म चेतन कार्की गाउँघरमा प्रचलित शिष्ट शैलीको दोहोरीलाई लोकगीतको उच्च विधा मान्थे। गीतको शब्द भुइँमा खस्न नपाउँदै गाउँका अपठित जनले उही लय, टेम्पो, मिठास र शिष्टता कायम गरेर प्रत्युत्तर दिनसक्नु चानचुने कुरा होइन भन्ने उनको बुझाइ थियो।

के थिइन् वानीरा ?

के थिइन् वानीरा ? लेखनमा सरलता, सहजता र सरसताका कारणले नै नेपाली साहित्यजगत्‌मा वानीरा गिरिको पाइलो माथिल्लो स्थानमा टेकिएको हो।

युआन लोङपिङ, जसले लाखौं भोकाको पेट भर्न सघाए

युआन लोङपिङ, जसले लाखौं भोकाको पेट भर्न सघाए सन् १९७० को दशकमा धेरै फल्ने हाइब्रिड धानको विकास गरेर संसारका असंख्य गरीबलाई भोकमरीबाट जोगाउँदै जीवन बचाएको श्रेय लोङपिङलाई जान्छ। यिनै लोङपिङ शनिबार संसारबाट बिदा भए।

यी लाहुरेकी छोरी, जो नेपालीलाई नेपालीमै विश्व बुझाउने प्रयत्नमा छिन्

यी लाहुरेकी छोरी, जो नेपालीलाई नेपालीमै विश्व बुझाउने प्रयत्नमा छिन् भ्लग बनाउन थालेपछि गौमायालाई आफ्नो नेपाली भाषा सुधार्न जरुरी रहेको महसूस भएछ। यसका लागि मिहिनेत गरिरहेकी छिन्। नेपाली शब्दको प्रयोगमा उनी कति सचेत छिन् भनेर उनको भ्लगको यात्रा वृत्तान्तबाट थाहा हुन्छ।

बिगोनियाकी एक्ली वैज्ञानिक

बिगोनियाकी एक्ली वैज्ञानिक वनस्पति विज्ञानमा अन्तर्राष्ट्रिय पहिचान बनाएकी प्राडा संगीता राजभण्डारी नेपालकी एक मात्र बिगोनिया (मकरकाँचे) विज्ञ हुन्। त्रिवि वनस्पतिशास्त्र केन्द्रीय विभागमा साढे दुई दशकदेखि प्राध्यापनरत उनलाई सबै मापदण्ड पुगे पनि राजनीतिक पहुँच नभएकै कारण विभाग प्रमुख हुने पालोमा पाखा लगाइयो।

जसले पाकिस्तानको लडाकु विमान खसाए

जसले पाकिस्तानको लडाकु विमान खसाए सन् १९७१ को भारत–पाकिस्तान लडाइँमा भारतीय सेनाले पाकिस्तानको एमआईजी १९ लडाकु विमान खसाएको थियो। त्यसरी विमान खसाउने व्यक्ति थिए, ७/११ जीआर (गोर्खा राइफल्स)का राइफलम्यान धनबहादुर राई (तामाङ)।

छिनको छिनमै चित्र !

छिनको छिनमै चित्र ! हलमा जम्मा भएका दर्शकसामु ठूलो क्यानभास लिएर संगीतको मधुरो धूनसँगै उनका हात जादू गरेझैं नाच्छन्। पाँच सात मिनेट उनका हात बिजुली गतिजस्तै गरी चलेपछि असाध्यै सुन्दर चित्र तयार भइसक्छ।

माराडोनालाई नेपाल चिनाउने सुरेश

माराडोनालाई नेपाल चिनाउने सुरेश दुई दशकअघि अर्जेन्टिना पुगेका ललितपुरका सुरेश केसीबाटै माराडोनाले नेपाल चिने, नेपाली झण्डा बोके। अर्जेन्टिनामा सुरेश नेपाल र नेपालीका प्रतिनिधि झैं बनेका छन्।

विश्वविद्यालयको मुहार फेर्दै डम्बर सर

विश्वविद्यालयको मुहार फेर्दै डम्बर सर त्रिभुवन विश्वविद्यालयको मानवशास्त्र केन्द्रीय विभागका प्रमुख डम्बर चेम्जोङले थालेको संस्थागत र शैक्षिक सुधारको कामले विश्वविद्यालयकै मुहार बदलिंदैछ।

एउटा ज्योति, जो असमयमै निभ्यो !

एउटा ज्योति, जो असमयमै निभ्यो ! नेपालका उच्च हिमाली क्षेत्रमा पदयात्री, भरिया तथा तीर्थयात्रीको उद्धारमा प्रकाश अधिकारीले जति योगदान गरे, शायदै अरू कसैले गरे ।

महामारीमा कागजको साबुन निःशुल्क बाँड्ने सफाइ अभियन्ता

महामारीमा कागजको साबुन निःशुल्क बाँड्ने सफाइ अभियन्ता नमस्तेलाल भूमि श्रेष्ठ भारतबाट कागजका साबुन ल्याउँछन्। १० वटा साबुनको एउटा प्याक बनाउँछन्। अनि विभिन्न संस्थामा गएर निःशुल्क बाँड्छन्। उनी कोरोना संक्रमणबाट जोगिन नियमित हात धुनुपर्ने सन्देश फैलाइरहेका छन्।

व्यक्तिवृत्त नेचर गाइड दिदी बहिनी भन्छन्ः जंगलभित्र पाइला पाइलामा खतरा छ खतरनाक वन्यजन्तुहरु भएको बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जमा पर्यटकलाई घुमाउँदा आफू मात्र नभइ पर्यटकको पनि सुरक्षा ख्याल गर्नुपर्छ। पथप्रदर्शक दिदी बहिनी सुशीला र मञ्जु क्षेत्री यो जोखिममा नै रमाइरहेका छन्।

वासुदेवीको यात्रा: आफैं हिंसामा परेपछि यसरी बनिन् हिंसा पीडित बालिका र महिलाकी 'न्यायदूत'

वासुदेवीको यात्रा: आफैं हिंसामा परेपछि यसरी बनिन् हिंसा पीडित बालिका र महिलाकी 'न्यायदूत'

व्यक्तिवृत्त उन्‍नती चौधरी

कुनै समय आफैं घरेलु हिंसा र सामाजिक दुर्व्यवहारमा परेकी कैलालीकी वासुदेवी सुनार अन्यायमा परेका असहाय बालिका र महिलालाई न्याय दिलाउन दिलोज्यान दिएर लागिरहेकी छिन्।

गाउँपालिका अध्यक्ष थमसरा : भेडीगोठबाट उठेर स्थानीय सरकारको उदाहरणीय अभ्यासमा

गाउँपालिका अध्यक्ष थमसरा : भेडीगोठबाट उठेर स्थानीय सरकारको उदाहरणीय अभ्यासमा छोरीलाई नपढाउने समाजमा घरपरिवारसँग लड्दै शिक्षा आर्जन गरेर स्नातकोत्तरसम्म पढेकी थमसरा पुनले म्याग्दीको धवलागिरी गाउँपालिकाको अध्यक्षका रूपमा उदाहरणीय काम गरिरहेकी छिन्।

व्यक्तिवृत्त देखेको अर्कै, लेखेको ‘गायक’ नेपाल आइडलमा सज्जा चौलागाईं (२३) को सफलता एउटा यस्तो आम–कथा हो, जसमा संगीतको अर्थ सोखसँग भन्दा भोकसँग जोडिएको छ।

तारादेवी थापाः कोरोना कहरमा उपत्यकाको जिल्ला हाँकिरहेकी प्रहरी कमाण्डर

तारादेवी थापाः कोरोना कहरमा उपत्यकाको जिल्ला हाँकिरहेकी प्रहरी कमाण्डर एसपी तारादेवी थापाका लागि कोरोना संक्रमण महामारीको असहज समयमा भक्तपुरको प्रहरी प्रमुखको जिम्मेवारी सम्हाल्नु चुनौती हो नै, जिल्लाको नेतृत्व नै पहिलो पटक गरिरहेकी उनी यसलाई आफ्नो क्षमता साबित गरेर देखाउने अवसर मान्छिन्।

फर्सिडाँगीदेखि हवाईसम्मको बुद्धि–सफर

फर्सिडाँगीदेखि हवाईसम्मको बुद्धि–सफर खालीखुट्टै धुले बाटोमा दुईघण्टा हिंडेर स्कूल आतेजाते गरेका झापाका बुद्धि राई अहिले अमेरिकामा भौतिकशास्त्रका गुरु बनेका छन् ।

वन्यजन्तु फोटोग्राफर हुन्, तर बाँच्नका लागि विवाहको फोटो खिच्छन्

वन्यजन्तु फोटोग्राफर हुन्, तर बाँच्नका लागि विवाहको फोटो खिच्छन् वन्यजन्तुको आकर्षक तस्वीर खिच्ने गरेका युवा फोटोग्राफर सागर गिरीले त्यसबाट आर्थिक भरथेग नभएपछि विवाह समारोहका तस्वीर खिच्न थालेका छन्।

सांसद चुनकुमारीको कथा: ४० वर्षपछि अक्षर सिकिन्, एसईईपछिको धोको राजनीतिशास्त्र पढ्‌ने

सांसद चुनकुमारीको कथा: ४० वर्षपछि अक्षर सिकिन्, एसईईपछिको धोको राजनीतिशास्त्र पढ्‌ने कमैया परिवारमा जन्मिएर विद्यालय शिक्षाबाट वञ्चित रहेकी चुनकुमारी चौधरीले ४० वर्षको उमेरमा पढाइ शुरु गरेर एसईईमा सफलता पाएको उदाहरणले बताउँछ, चाहना भए असम्भव केही पनि छैन।

पाँच दशकअघिको रारा यात्रा: जब माटो सम्याएर जहाज अवतरण गराइयो

पाँच दशकअघिको रारा यात्रा: जब माटो सम्याएर जहाज अवतरण गराइयो रारामा राष्ट्रिय निकुञ्ज बनाउन सम्भाव्यता अध्ययन र सीमांकनका लागि २०२८ सालमा विज्ञसँग गएका संरक्षणकर्मी रामप्रित यादवले त्यो यात्रामा रोमाञ्चक अनुभव बटुले।

सरोजकुमार कसजु अर्थात् थुन्बर्जिया कसजुवाना

सरोजकुमार कसजु अर्थात् थुन्बर्जिया कसजुवाना वनस्पतिको तस्वीर खिच्न सौखिन सरोजकुमार कसजुले नगरकोटमा खिचेको एउटा वनस्पति अहिले विश्वकै निम्ति नयाँ प्रजाति प्रमाणित भएको छ । यो वनस्पतिको न्वारान उनकै नामबाट गरिएको छ– थुन्बर्जिया कसजुवाना।