HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
संस्कृति
१३५ वर्षअघि नै देखिएको थियो नेपाली जातीय पोशाकप्रति पश्चिमा अभिरुचि
१३५ वर्षअघि नै देखिएको थियो नेपाली जातीय पोशाकप्रति पश्चिमा अभिरुचि
इतिहास डा. महेशराज पन्त
बेलायतमा ‘एग्जिबिशन’ मा पठाउनका लागि फरक–फरक ६ जातिका स्त्री र पुरुषले लगाउने १२ जोर लुगा पठाउने कुरा यस पुर्जीमा लेखिएको छ। ती जातिमा खस र खसिनी, मगर र मगर्नी, लिम्बू र लिम्बूनी, गुरुङ र गुरुङ्सेनी, भोटे र भोटिनी, किरात र किरातनी परेका छन्।
स्वादिला परदेशी निबन्धको भोक
स्वादिला परदेशी निबन्धको भोक
'पूर्णता हासिल गर्न कोशिशै नगर्नुभन्दा कोशिश गरेर असफल हुनु' अनुवादका लागि पनि त उत्तमै हुँदो हो!
त्रिशूली र सरस्वती : दुई नदी, एउटै कथा
त्रिशूली र सरस्वती : दुई नदी, एउटै कथा
त्रिशूली र सरस्वती नदीबीच देखिएको सादृश्यको महत्त्व भाषाको आधारमा मात्रै होइन, सांस्कृतिक परम्पराको आधारमा अझ राम्ररी बुझ्न सकिन्छ।
यी हुन् हाम्रा डम्बरबहादुर (लुइ ब्याङ्क्स), जसलाई ‘गडफादर अफ इन्डियन जाँज’ भनिन्छ ! स्तम्भकार
यी हुन् हाम्रा डम्बरबहादुर (लुइ ब्याङ्क्स), जसलाई ‘गडफादर अफ इन्डियन जाँज’ भनिन्छ ! तत्कालीन प्रधानमन्त्री राजीव गान्धीको अनेकतामा एकताको राष्ट्रिय सन्देशको परिकल्पना ‘लाइट अफ फ्रीडम’ र ‘मिले सुर मेरा तुम्हारा’ ले लुइलाई राष्ट्रिय व्यक्तित्वका रूपमा स्थापित गर्दछ। यतिबेलासम्म उनले ‘गडफादर अफ इन्डियन जाँज’ का रूपमा ख्याति बनाइसकेका हुन्छन्।
बेलायती गाेर्खा सैनिक: अब 'आफ्नो कथा, आफ्नै कलम' इतिहास
बेलायती गाेर्खा सैनिक: अब 'आफ्नो कथा, आफ्नै कलम' पुराना पुस्ताका बेलायती गोर्खा सैनिकका कथाव्यथा विदेशीहरूले लेखिदिँदा युद्धको अनुभव, बेलायतीहरूले गरेका व्यवहार लगायत धेरै कुरा सग्ला र सम्पूर्ण रूपमा आएनन्। पछिल्लो पुस्ताले भने आफ्नो जीवन्त गाथा आफैंले लेख्न थालेकाे छ।
'नोमाडल्यान्ड' ले जित्यो ओस्कारमा उत्कृष्ट फिल्मसहित तीन अवार्ड कला
'नोमाडल्यान्ड' ले जित्यो ओस्कारमा उत्कृष्ट फिल्मसहित तीन अवार्ड 'नोमाडल्यान्ड'बाटै चिनियाँ मूलकी अमेरिकी निर्देशक क्लोई जाओले उत्कृष्ट निर्देशकको अवार्ड जितिन् भने फ्रान्सिस म्याकडोरमन्डले उत्कृष्ट अभिनेत्रीको अवार्ड पाइन्।
के पृथ्वीनारायण शाह इसाईप्रति द्वेष राख्थे? वाङ्‌मय
के पृथ्वीनारायण शाह इसाईप्रति द्वेष राख्थे? किताबमा महेशराज पन्तले कुरा नचपाई स्पष्टसँग आफ्ना धारणा राखेका छन्। यसो गर्दैगर्दा उनी अन्य बौद्धिकप्रति निर्मम बनेका सन्दर्भ अनेक छन्।
तपाईं कति स्वतन्त्र हुनुहुन्छ? वाङ्‌मय
तपाईं कति स्वतन्त्र हुनुहुन्छ? कस्तो मानिसलाई पूर्ण रूपमा स्वतन्त्र मानिस भन्ने? यस्तै मानिसलाई त होला, जो आफूलाई मन परेका बेलामा, मन परेका ठाउँमा, मन परेको काम गर्न पाउँछ, अथवा उसलाई केही पनि काम नगरौं जस्तो लाग्यो भने, त्यसो गर्न पनि पाउँछ। यस्तो मान्छे संसारमा भेटिँदैन। यस्तो मान्छे संसारमा कहिल्यै हुन पनि सक्दैन।
रिन्जिन दोर्जे : राजा होइनन्, मिझार हुन् इतिहास
रिन्जिन दोर्जे : राजा होइनन्, मिझार हुन् तेमाल एउटा छुट्टै राज्य भएको र त्यसमा तामाङ राजाले शासन गरेको बताइन्छ। पछिल्ला शासकले तेमाल राज्य र राजा रिन्जिन दोर्जेको इतिहास लुकाएको आरोप पनि लगाइन्छ। वास्तवमा यो गलत व्याख्या हो। रिन्जिन राजा नभई कर उठाउने अधिकारी थिए।
केन्जिङ कति दूर ? संगीत
केन्जिङ कति दूर ? हर्षदीपले एउटा हिमाचली लोकगीत पनि गाएकी रहिछन्- 'माय नि मेरिए सिम्ले दि राहे चम्बा कितनि क दूर' बोलको। यही क्रममा थाहा पाएँ, यो गीत मोहित चौहान लगायतका भारतका धेरै उम्दा गायकले पनि गाइसकेका रहेछन्। लोकगायक शरण दासले यसलाई मौलिक स्वरूपमा मौलिक बाजाका साथ गाएका रहेछन्। हिमाचलका पुस्तौं पुस्ताका लोकसर्जकले यो गीतको शब्दलाई मिहिन तरिकाले कुँदेका रहेछन्, मीठो भाकामा ढालेका रहेछन्।
खगेन्द्र संग्रौलालाई ४ लाख रुपैयाँको पहिचान सम्मान वाङ्‌मय
खगेन्द्र संग्रौलालाई ४ लाख रुपैयाँको पहिचान सम्मान लेखक खगेन्द्र संग्रौलालाई ४ वैशाखमा रू.४ लाख २ हजार २ रुपैयाँको ‘पहिचान सम्मान’बाट सम्मानित गरिएको छ। उनलाई पहिचान पुरस्कार कोषले सम्मान प्रदान गरेको हो।
कीर्तिपुरेको नाक काट्न तामाङहरूको प्रयोग! इतिहास
कीर्तिपुरेको नाक काट्न तामाङहरूको प्रयोग! पृथ्वीनारायण शाहले कीर्तिपुर जित्नुअघि तामाङहरूको बसोबास भएको कान्तिपुर अधीनस्थ नुवाकोट र तिमाल क्षेत्र विजय गरेका थिए। पछि, १८२२ चैतमा कीर्तिपुर जितेपछि त्यहाँका नेवारको नाक र ओठ काट्न तामाङहरूलाई प्रयोग गरिएको लिखत फेला परेको छ।
'राजनीतिज्ञहरूसँग कहिल्यै निहुँ नखोज्‍नू !' वाङ्‌मय
'राजनीतिज्ञहरूसँग कहिल्यै निहुँ नखोज्‍नू !' हिमालखबरको 'परदेशी साहित्य' स्तम्भ अन्तर्गत यसपटक पढ्नुस् भारतका विख्यात कवि गुलजारका पाँच कविता:
पशुपतिको पुरानो मूर्ति र पाहां चह्रेको देवता : के हो मिथभित्रको इतिहास? इतिहास
पशुपतिको पुरानो मूर्ति र पाहां चह्रेको देवता : के हो मिथभित्रको इतिहास? पशुपति आर्यघाट नजिकै थेप्चो र चाक्लो ढुङ्गाको मूर्ति भेटिएको छ। त्यसमा कुँदिएको लिच्छविकालीन अभिलेखमा यस देवताको संस्कृत नाम 'पार्थिव शिला' अर्थात् भुइँभित्र रहेको ढुङ्गाको मूर्ति भनेर लेखिए पनि अहिले यो मूर्ति जमीनभित्र छैन।
पञ्चायती वाङ्‌मय
पञ्चायती घरमा सन्नाटा थियो। मृत्युको सन्नाटा। कसैको एक्लो जवान छोरा अनाहकमा मारिएपछि त्यस घरमा हुने सन्नाटा। यस्तो सन्नाटा जहाँ बुवा र आमालाई सान्त्वना दिन वा सम्झाउन घरभरि मानिस तथा आफन्तहरु त छन् तर कसैको पनि मुखबाट एकै शब्द निस्कन सकेको छैन।
राजा महेन्द्रको ‘कू’ पछि कांग्रेसले यसरी गरेको थियो भरतपुर कब्जा
राजा महेन्द्रको ‘कू’ पछि कांग्रेसले यसरी गरेको थियो भरतपुर कब्जा
इतिहास श्रीभक्त खनाल
२०१७ सालमा सैन्य 'कू' गरी शासन सत्ता हत्याएका राजा महेन्द्रलाई गलाउन र तर्साउन नेपाली कांग्रेसले विशेष तयारीसाथ चितवनमा गरेको आक्रमणको नालीबेलीः
गीति एल्बम ‘सेवान्ने’ सार्वजनिक  
गीति एल्बम ‘सेवान्ने’ सार्वजनिक  
दिनेश ‘काजी’ बान्तवाको संगीत रहेको गीति एल्बम ‘सेवान्ने’ सार्वजनिक भएको छ। उक्त एल्बमका गीत साहित्यकार राजन मुकारुङ र हाङयुग अज्ञातले लेखेका छन्।
डिजिटल कलामार्फत न्यायको माग
डिजिटल कलामार्फत न्यायको माग
ललितपुरको पाटनढोकास्थित यलमाया केन्द्र परिसरमा रहेको भान गग कक्षमा कलाकार राजेश बुढाथोकीले सिर्जना गरेको ‘म्युजिकल कार्टुन थिम’ का १३ वटा चित्र राखिएका छन्।
जङ्गबहादुरको पालाको काठमाडौं वाङ्‌मय
जङ्गबहादुरको पालाको काठमाडौं जङ्गबहादुर आफ्नाे शत्रुकाे हत्याका लागि कहिल्यै पनि धेरैबेर घोरिँदैनथे। उनका शत्रुहरूमध्ये ज्यादै भाग्यमानीहरूले भागेर ज्यान बचाए। भन्दछन्- राजाका भाइ अहिलेसम्म पनि भारतका धार्मिक स्थलहरूमा तीर्थयात्रा गर्दै छन्।
नेपाल किन भारतसँग टाढिएर चीनसँग नजिकिंदै छ ? पुस्तक
नेपाल किन भारतसँग टाढिएर चीनसँग नजिकिंदै छ ? जे होस्, नेपालको राजतन्त्र तथा नेताहरूले देशमा कथित भारतीय हस्तक्षेपको विरुद्धमा भारतविरोधी भाष्यलाई एक प्रभावकारी र लोकप्रिय प्रतिवादका रूपमा लामो समय प्रोत्साहित गरिरहे। जब कि दिल्लीले नेपाललाई भारतीय प्रभावलाई सन्तुलनमा राख्न ‘चिनियाँ कार्ड’ खेलेको आरोप लगाउने गर्थ्याे, तर यो एक्काइसौं शताब्दीको पहिलो दशकसम्म अवस्था यस्तो थिएन कि त्यस्तो कार्डले कुनै वास्तविक परिणाम निकालोस्। 
रजनीकान्तलाई दादा साहेब फाल्के अवार्ड कला
रजनीकान्तलाई दादा साहेब फाल्के अवार्ड भारतीय अभिनेता रजनीकान्तलाई दादा साहेब फाल्के अवार्डबाट सम्मान गरिने भएको छ। यो अवार्डलाई भारतीय सिनेमाको सबैभन्दा प्रतिष्ठित पुरस्कार मानिन्छ।
भाषाको पर्खालमा अनुवादको महत्त्व  वाङ्‌मय
भाषाको पर्खालमा अनुवादको महत्त्व  अङ्ग्रेजी भाषाको उस्तो चलनचल्ती नभएको रुस तथा पूर्व सोभियत सङ्घका गणतन्त्रहरूलाई समेत ध्यानमा राखी रुसी भाषामा नेपाली साहित्यको प्रकाशनको पनि व्यवस्था गरिनु आवश्यक छ।
काठमाडौंको बेग्लै होली संस्कृति
काठमाडौंको बेग्लै होली नेपालको तराई तथा भारतमा होली गीत ठूलो स्वरमा गाइन्छ। नृत्य पनि छिटोछरितो हुन्छ। तर, काठमाडौं उपत्यकामा गाइने होली गीत लयबद्ध र सुमधुर हुन्छ। नाच्दा बीच बीचमा रोकिँदै बिस्तारै अगाडि बढिन्छ।
के हो शिक्षाको लक्ष्य ? वाङ्‌मय
के हो शिक्षाको लक्ष्य ? स्कूल अथवा कलेज जानुपर्ने निश्चित कारणबारे सोचविचार नगरीकनै हामी स्कूल / कलेज गयौं भने शिक्षाको यो खाना खाइसक्दा हाम्रो पेट त भरिएला, तर त्यसले पोषक तत्त्व भने नदिन सक्छ।
आदिवासी जनजाति साहित्यकारको अध्यक्षमा मुकारुङ कला
आदिवासी जनजाति साहित्यकारको अध्यक्षमा मुकारुङ आदिवासी जनजाति साहित्यकार/लेखक महासंघको अध्यक्षमा लेखक राजन मुकारुङ चयन भएका छन्।
बहुमूल्य पर्वतराज कञ्चनजंघा वाङ्‌मय
बहुमूल्य पर्वतराज कञ्चनजंघा कञ्चनजंघा सजिलै भत्काउन सकिने, सियोको टुप्पो जस्तो सानो चुच्चो होइन। यो विशाल, भीमकाय र विस्तीर्ण मुद्राको, स्थूल र सुदृढ चुचुरो हो। यति हुँदाहुँदै पनि यो स्पष्ट र निर्दिष्ट बिन्दुमा अकाशिएको पनि छ।
'राम्रो रचना मीठो नेपाली' को कथा वाङ्‌मय
'राम्रो रचना मीठो नेपाली' को कथा 'राम्रो रचना: मीठो नेपाली' पुस्तक मैले हडबडीमा नै लेखेको हुँ, मिहिनेत चाहिँ प्रशस्तै पर्‍यो। पुस्तक निस्केपछि यसले धेरै श्रेय पायो। आवश्यकता र अनुभवले मलाई यसतर्फ आकर्षित गराएको थियो।
शोषणविरुद्ध तामाङहरूले यसरी गरेका थिए खनियाबास विद्रोह  इतिहास
शोषणविरुद्ध तामाङहरूले यसरी गरेका थिए खनियाबास विद्रोह  खनियाबासमा २०१६ सालमा ठूलो विद्रोह मच्चियो। करीब डेढ वर्ष चलेको विद्रोहमा स्थानीय तामाङहरू त्यहाँका धनी वर्ग मानिएका क्षेत्री–बाहुनको शोषणविरुद्ध उत्रिएका थिए। यसले बीपी कोइराला नेतृत्वको तत्कालीन सरकार नै हल्लिएको थियो।
महिलालाई नहोच्याई पुरुष अग्ला हुन सक्दैनन्? वाङ्‌मय
महिलालाई नहोच्याई पुरुष अग्ला हुन सक्दैनन्? महिला र उनीहरूले राजनीति, बालबालिका, ज्याला, नैतिकता आदि विषयमा पारेको प्रभावबारे विशेषज्ञता हासिल गरेका असंख्य विद्वान् भद्रजनसँग परामर्श गर्नु भनेको समय बर्बाद गर्नु हो जस्तो मात्र देखिन्छ। उनीहरूले लेखेका किताब पल्टाउँदै नपल्टाउँदा बेस होला।
सगरमाथा या झ्यामोलोङ्मा इतिहास
सगरमाथा या झ्यामोलोङ्मा संसारको मुकुट भएका यस चुलिलाई उम्कन दिन उचित नदेखेर लंडनका रायल ज्योग्राफिकल सोसाइटिले संवत् १९१३ मा यसको नाउँ एवरेस्ट राखि हाले। सर जार्ज एवरेस्ट भन्ने एक अंग्रेज तेह्र वर्षसम्म हिन्दुस्थानमा सर्वेयर–जनरल भएका थिए (१८८७–१९००)। इनका सन्मानका खातिर इनका नाउँबाट संसार भरका अग्ला चुलिको नाउँ राखियो।