विचार

विचार

डा. रेणु अधिकारी

डा. रेणु अधिकारी

खै कहाँ छ शान्ति ? हो, हामीकहाँ दशक लामो सशस्त्र हिंसा अन्त्य भएको छ । तर, असमान शक्ति सम्बन्धका आधारमा निर्मित अनेक यस्ता हिंसा छन्, जो भविष्यमा अर्को हिंसा जन्माउन कारक बन्न सक्छन् ।

हिमालखबर

हिमालखबर

“यो महामारीका बेला हाम्रो विधायिका किन बस्दैन ? किनभने लोकतन्त्रले डिमान्ड गर्ने भाइब्रेन्सी त्यहाँ छैन” : पूर्व राष्ट्रपति यादव गणतान्त्रिक नेपालका प्रथम राष्ट्रपति डा. रामवरण यादव २०६२/६३ को आन्दोलनको बलमा स्थापना भएको संविधानसभाको पहिलो निर्वाचनदेखि २०७२ सालमा संविधान जारी भएको अवधिका सर्वाधिक महत्वको स्थानमा रहेका व्यक्ति हुन्। आज नेपालको संविधान जारी भएको पाँच वर्ष पूरा भएको अवसरमा हिमालखबरसँगको कुराकानीमा डा. यादवले आफ्ना कार्यकालका केही महत्वपूर्ण प्रसंगसँगै संविधानका विशेषता र यसमाथि रहेको जोखिमबारे खुलेर कुरा गरे। प्रस्तुत छ, किरण नेपाल र तुफान न्याैपानेले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंशः

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

नेहरूलाई कालो झण्डा २००८ सालमा भारतीय प्रधानमन्त्री नेहरु काठमाडौं आउँदा विरोध स्वरूप कालो झण्डा देखाइएको थियो। त्यो विरोधमा सहभागी भएको म त्यसको पाँच वर्षपछि भारत सरकारकै निमन्त्रणामा एउटा महोत्सवमा भाग लिन दिल्ली पुगेको थिएँ।

शेखर खरेल

शेखर खरेल

रामहरि सुवेदीको आत्मा र राजनीतिक गोजीका प्युसा संवैधानिक अङ्गमा योग्य, दक्ष र विषयगत विज्ञको सट्टा आफ्ना अह्रौटे र भरौटेलाई नियुक्ति गरिएका कारण अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग होस् वा अन्य कुनै संवैधानिक निकाय, तिनको अक्षमताको जरो राजनीतिक नेतृत्वमै गएर जोडिएको छ।

विष्णु रिजाल

विष्णु रिजाल

नेकपाः संस्थागत प्रणालीमा फर्कने कसरत लामो समय विवादमा रुमल्लिएर गतिहीनता भोगेको नेकपालाई संस्थागत प्रणालीमा फर्काउन भएको पछिल्लो कसरत कति फलदायी हुन्छ भन्ने कुरा स्थायी कमिटीका निर्णयहरू कति इमानदारीका साथ पालना गरिन्छ भन्नेमा निर्भर छ।

हिमालखबर

हिमालखबर

चिउँडोमा मास्क लगाउनेका नाममा सडकमा हिँड्दा, बस चढ्दा, तरकारी किन्न जाँदा नाकको तल वा चिउँडोमा मास्क लगाएर कुरा गरिरहेका मान्छे सहजै देखिन्छन्। चिनेकालाई त यसरी नलगाउन भन्न सकिएला तर, सबैलाई भन्न मिल्दैन।

मिलन बगाले

मिलन बगाले

कुलमान नदोहोरिउन्, उज्यालो नहराओस् विद्युत प्राधिकरणको कार्यकारी निर्देशक पदलाई कुलमान घिसिङले गरिमामय बनाइदिएका छन्। को आयो र को गयो अत्तोपत्तो नहुने पदको ‘देशै चलाउने’ जस्तो गरी चर्चा हुन थालेको छ।

हिमालखबर

हिमालखबर

मानव मलमूत्रबाट यसरी विस्थापन हुनसक्छ रासायनिक मल बालीनाली उत्पादनका लागि मानव मलमूत्र प्रयोगबारे सुन्दा धेरैजसोले नाक खुम्च्याउन सक्छन्। मलमूत्र प्रयोगबाट उत्पादन भएका कृषिउपज किन्न पनि हिच्किचाउन सक्छन् । त्यसैले प्राविधिक तवरबाट आम मानिसलाई यसको महत्व बुझाउनुपर्छ।

डा.अरुणा उप्रेती

डा.अरुणा उप्रेती

ड्रागनफलमा यस्ता छन् औषधीय गुण हामीलाई खाना खाएर मात्र पुग्दैन। खाना पोषणयुक्त पनि हुनुपर्छ। नेपालमा प्रायः बालक, गर्भवती र वृद्धवृद्धा कुपोषित हुन्छन्। उनीहरुका लागि ड्रागनफल अति नै उपयोगी हुन्छ।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

सय वर्ष अघिको अमेरिका सन् १९०५ ताकाको अमेरिकाको रुग्ण सामाजिक, आर्थिक तथ्यचित्र केलाउँदा आजका अल्पविकसित र विकासोन्मुख मुलुकमा समृद्धिको सजग सपना देख्न सकिन्छ।

बिनु पोखरेल

बिनु पोखरेल

वर्णसङ्कर विचारको बिगबिगी सदियौंदेखि निरन्तर मौलिक संस्कृति ऋषिपञ्चमीलाई ‘गुप्ताङ्ग धुने दिवस !’ भन्दै उडाइनु नयाँ बीउ, मल र विषादीले बाली सप्रने व्यापारिक दाबी जस्तै वर्णसङ्कर विचारको दरिद्रता हो ।

विनय शेखर

विनय शेखर

मनमौजी सपनाहरूको दस्तावेज डुलुवाहरूको पैतालामा चक्र हुने कुरा जस्तै 'डुमेरो' तिनै चक्रधारीहरूको स्वच्छन्द अभिव्यक्ति र व्यवहारको निस्फिक्री वर्णन हो । प्रेम केवल प्रेम मात्रै हो जसलाई नियन्त्रण गर्नुहुँदैन भन्ने नव पिंढीको उदार आवाजको ‘सिम्फोनी’ हो।

शेखर खरेल

शेखर खरेल

कसले अड्कायो मत्स्येन्द्रनाथको रथको पाङ्ग्रो ? गणतन्त्रका शासकले धार्मिक सांस्कृतिक कार्यमा राजतन्त्रकै सिको गरे पनि स्थानीय धर्म संस्कृतिको मर्म बुझेको देखिएन। नत्र मत्स्येन्द्रनाथको रथ तान्ने जात्रामा अप्रिय स्थिति आउँदैनथ्यो।

रुपा जोशी

रुपा जोशी

चन्द्रशमशेरकी कान्छी रानी काशी गइन् मेरी बुढीसासू (सासूको सासू) चन्द्रकुमारी जोशीको उमेरले १०६ टेकिसकेको छ। विस्मृतिले च्याप्दै गए पनि, हामीले कोट्याउँदा अड्की–अड्की पुराना कुरा गर्नुहुन्छ। यसपालिको अंश मुवाको काशी बसाइ र घटनाहरूमा केन्द्रित छ, वहाँकै शब्दमाः

हिमालखबर

हिमालखबर

‘आर्थिक क्रियाकलाप अगाडि नबढाए अर्थतन्त्रमा सम्हाल्नै नसक्ने संकट आउँछ’ कोभिड–१९ का कारण अर्थतन्त्रमा निम्तिएको संकट न्यूनीकरणका लागि के–कस्ता पहल आवश्यक छन् भन्ने बारेमा अर्थशास्त्री माणिकलाल श्रेष्ठसँग गरिएको कुराकानी:

हिमालखबर

हिमालखबर

‘भागबण्डामा आधारित कम्युनिष्टसँगको सहकार्य अब तोडिनुपर्छ’ बीपी जयन्तीको सन्दर्भमा बीपीले भनेको राष्ट्रियता, प्रजातन्त्र र समाजवादबारे कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य डा.शेखर कोइरालासँग गरिएको कुराकानी:

हिमालखबर

हिमालखबर

बीपीका दुई आदर्शः गान्धी र कुमारप्पा दक्षिण एशियाका महान विचारक गान्धी, कुमारप्पा र बीपी तिनैले मेशिनलाई होइन मान्छेलाई माया गर्न प्रेरित गरेका छन् तर हामी ठीक उल्टो बाटो हिंडिरहेका छौं। मान्छे ‘मान्छे’ नबनेर या श्रमिक बनेको छ या मालिक।

प्रदीप गिरि

प्रदीप गिरि

बीपी विचार र अवसान उन्मुख कांग्रेस बीपी कोइरालाले कांग्रेसको ताल यही हो भने चीनको कोमिङताङ पार्टी जस्तै इतिहासबाट मेटिन्छौं भनेर उहिले नै लेख्नुभएको थियो। कांग्रेसले आफ्नो चालढाल, सोच्ने तरिका र क्रियाकलाप नबदल्ने हो भने अब समाप्त हुन्छ।

मिलन बगाले

मिलन बगाले

सर्प पाल्ने कि चुल्हो बाल्ने ? काम खोसिएर अलपत्र नागरिकको चुल्हो बाल्न उदासीन सरकार नेताका प्रतिष्ठानलाई सर्प पाल्न बजेट छुट्याइरहेछ। राज्यको ढुकुटीलाई निजी ढुकुटीसरह सोचेर यस्ता परियोजना बनाइन्छ। लोकतन्त्रको योभन्दा विद्रुप नमूना अन्त कतै भेटिएला र?

विनय शेखर

विनय शेखर

कोरोनाबाट आत्तिएर अशान्ति मच्चाउने कि अनुशासित भएर बाँच्ने ? संभाव्य कोरोना संक्रमणबाट डराउँदा नहुनुपर्ने व्यवहार र घटनाहरु भइरहेका छन्। काठमाडाैंको बानेश्वर, चितवनको रत्ननगर, बागलुङ, वीरगञ्ज वा ललितपुरमा स्वास्थ्यकर्मी र सर्वसाधारणमाथि भएका अप्रिय घटना डरबाटै सिर्जित भएका हुन्।

सविना देवकोटा

सविना देवकोटा

योनी चियाउँदा देखिएको कुरुप समाज योनी चियाउँदा देखिएको समाज वास्तवमै ‘भयानक’ छ। स्वयम् आफ्नो मात्रै नभएर सम्पूर्ण परिवार/समाजकै इज्जतको भारी बोकेर दोब्रिएको उल्टो त्रिभुजाकारको योनी समाजको कुरुप अनुहार उतार्न पर्याप्त छ।

रमेश कुमार

रमेश कुमार

आउँदा आम–स्वीकार्य बनेका अर्थमन्त्रीको निराशाजनक बहिर्गमन बलियो र स्थिर सरकार, जनमानसमा बनेको आम–स्वीकार्य छवि, अनि अर्थतन्त्रमा खारिएको आफ्नै ज्ञान, आर्थिक सुधार र अर्थतन्त्रलाई नयाँ गति दिने अवसरका रुपमा सदुपयोग गर्न चुक्दा अर्थमन्त्री खतिवडाको अढाइ वर्षे कार्यकाल सम्झनलायक बन्न सकेन ।

शेखर खरेल

शेखर खरेल

‘सेना’ गुमाएका सेनापति पुष्पकमल दाहाल कुनै बेला आजका नेकपाका अध्यक्ष एवं प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली माओवादीलाई ‘चुँडिएको चङ्गा’ भन्थे । समयक्रममा पार्टी एक भयो, ओलीसँगै पुष्पकमल दाहाल पार्टी नेतृत्वमा पुगे, भारी बहुमतको सरकार पनि बन्यो । तर, उनै दाहाल यतिवेला ओलीकै कारण ‘चङ्गा चेट्’ को हालतमा पुगेका छन् ।

भैरव रिसाल

भैरव रिसाल

बीपी र नेहरू युगको नेपाल–भारत सम्बन्ध सन् १९५९ मा भारतका प्रधानमन्त्री नेहरूले ‘नेपाल र भुटानमाथि कतैबाट आक्रमण भए त्यसलाई भारतले आफूमाथिको आक्रमणको रूपमा लिने’ बताएपछि बीपी कोइरालाले अन्य देशको हस्तक्षेप सह्य नहुने भन्दै प्रतिवाद गरेका थिए।

वसन्त महर्जन

वसन्त महर्जन

इन्द्र नभेटिने ‘इन्द्रजात्रा’ भन्नका लागि इन्द्रजात्रा भनिए पनि यो पर्वमा इन्द्र देउताको उपस्थितिमै विरोधाभास छ। जात्रामा इन्द्र नभई ‘यमाःद्यः’ देउता उभ्याइएको इतिहास छ। सामान्यतः इन्द्रजात्राको चर्चा गर्ने वेला स्वर्गका राजा इन्द्रकी आमालाई बसुन्धरा व्रत बस्न इच्छा भएको र त्यसका लागि चाहिने पारिजातको फूल लिन इन्द्रलाई पृथ्वीमा पठाएको कथा हालिन्छ। तर, यो कथा वैदिक साहित्यसँग मेल खाँदैन।

विष्णु रिजाल

विष्णु रिजाल

सरकारले नदेखेको किसान र श्रमिकको आँसु नेकपाले लिएको आर्थिक नीति, समात्न खोजेको विकासको बाटोबारे जबसम्म पार्टीमा व्यापक छलफल हुँदैन र स्पष्ट नीति बन्दैन, तबसम्म सरकारले नाम चलेका बहुराष्ट्रिय कम्पनी, केही बिचौलिया, विदेशी कम्पनीका एजेन्ट र व्यापारीहरुको हित भन्दा पर सोच्न सक्दैन।

हिमालखबर

हिमालखबर

स्टेशन मेनेजर सोना भन्छिन्– ‘अरु रेडियोले कामै छैन भनेको बन्दाबन्दीमा हामीले गजब आम्दानी गर्‍यौं’ कोरोना संक्रमण महामारी र लामो समयको बन्दाबन्दीले सञ्चार स‌ंस्थालाई पनि आर्थिक मारमा पारेको वेला सामुदायिक रेडियो कपिलवस्तुले कसरी आफूलाई व्यावसायिक रुपमा टिकाएर अगाडि बढ्न सक्यो ? रेडियोकी स्टेशन मेनेजर सोना खटिकको अनुभव:

हिमालखबर

हिमालखबर

'अहिले म धेरै खुशी छु' महामारी अनि अनियमित महीनावारीसँग संघर्ष गरिरहेकी मलाई यो बेला योग, जीवनदर्शनका कक्षाहरूले जीवनशैली बदल्न सघाएका छन्।

प्रेमनारायण भुसाल

प्रेमनारायण भुसाल

कक्षा–१२ का विद्यार्थीलाई निकास देऊ ! एसईईकै शैली पछ्याउँदै थप प्रष्ट र वैज्ञानिक आन्तरिक मूल्यांकनको आधारमा दशैंअघि नै कक्षा–१२ को परीक्षाफल प्रकाशित गर्न सके विद्यार्थीको मानसिक तनाव कम मात्र होइन शैक्षिक सत्र समेत बिथोलिनबाट बचाउन सकिन्छ ।

मिलन बगाले

मिलन बगाले

डा. गोविन्द केसी र मैलो मनको उपचार केही वर्ष पहिला जाजरकोटमा ‘हेलिकोप्टर हैजा पर्यटन’ चलिरहँदा डा. गोविन्द केसी खच्चडलाई औषधिको भारी बोकाएर उकालो उक्लिरहेका थिए। अहिले पनि औषधि बोकेर दुर्गम पुगेका उनी प्रहरी घेराबन्दीमा छन्।

1 2 3 4 5 Next