करीब दुई शताब्दी अघिदेखि नै नेपाललाई घर बनाएको गोठे लाटोकोसेरो (बार्न आउल) संरक्षणमा जनचेतनासँगै बलियो कानून आवश्यक छ।

नेपाली आदिवासी, जनजाति र तिनको पहिचानका विविध आयामबारे अनुसन्धनात्मक कृति हाे 'समन्वेषणः नेपाली आदिवासी पहिचान' ।

बेवास्तामा परेको टोटलालाई बेलैमा चिनेर औषधिका रूपमा प्रयोगको पहल थालिहाल्नुपर्छ।

आम चासो र प्राज्ञिक कर्ममा समेत बेवास्तामा परेका यी वनस्पतिका विशेषता बारे जति चाँडै थाहा पाउन सकियो, उति राम्रो।

स्थानीय परिवेशमा पाइने सिमल जस्ता औषधिजन्य वनस्पतिबाट लाभ लिन हामी नीतिगत र व्यावहारिक दुवै रूपमा चुकिरहेका छौं।

भौगोलिक अवस्था र वनस्पतिहरूको चरित्रका आधारमा देशका अन्य वनक्षेत्र भन्दा विशिष्ट रहेको जलथल जंगललाई संरक्षण क्षेत्र बनाउने पहलको खाँचो छ।

कुनै समय काठमाडौं उपत्यकामा प्रशस्त पाइने क्रिस्टेड किङफिसर पछिल्लो समय देखिंदैन।

सगरमाथाभन्दा माथिको उँचाइमा उड्न सक्ने विचित्रको पक्षी बार–हेडेड गूजको महत्ता बुझ्न नसक्दा हामीकहाँ यसको वासस्थानको वातावरण लगायतमा ध्यान पुगेको छैन।

संरक्षित वन्यजन्तुको सूचीमा राखिए पनि मानवसँगको द्वन्द्व, दुर्घटना आदिको चपेटामा रहेको हाइनाको अनुसन्धानमा संरक्षणसम्बन्धी निकायहरूको काम शून्यप्रायः छ।

विश्वमै व्यापक मात्रामा चोरी शिकार र तस्करीका कारण सालकका कतिपय प्रजाति लोपोन्मुख अवस्थामा पुग्दा हामीकहाँ संरक्षणमा रत्तिभर ध्यान दिइएको छैन।

संखुवासभा, भोटखोला गाउँपालिकाको सिम्बुङ गाउँमा तीन थरका भोटेको बसोबास छ, तिनका कथा पनि समयक्रममा पहिचान फेरिएका लिङबो अर्थात् लिम्बू भोटेकै जस्तो रहेछ।

मूल पहिचान गुमाएर समयक्रममा अर्कै जातिमा परिणत हुने अवस्था ठाउँ र परिस्थिति अनुसार अन्तरघुलन हुनुपर्ने विगतको सामाजिक नियमको दृष्टान्त हो ।