HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
इतिहास
पृथ्वीनारायण शाहले नै रोपेका थिए दरबारमा कलहको बीउ 
पृथ्वीनारायण शाहले नै रोपेका थिए दरबारमा कलहको बीउ 
वसन्त महर्जन
पृथ्वीनारायण शाहलाई सुझबुझ तथा दूरदृष्टि भएका राजा भनी प्रशंसा गरिए पनि त्यो सबै सन्दर्भ र प्रसंगमा लागू भएको देखिंदैन। उनले आफूलाई सहयोग गर्ने भाइहरूको व्यवस्थापन गर्न नसक्दा दरबारमा गुटबन्दीको बीउ रोपिएको थियो।
यस्ता थिए पृथ्वीनारायण
यस्ता थिए पृथ्वीनारायण
राज्य विस्तारका क्रममा पृथ्वीनारायण शाहले गरेका भनिएका कीर्तिपुरेका नाक, कान काटेका लगायत कतिपय कुरामा सत्यभन्दा अफवाह हावी छ।
नेपाली कालियदमनको कान्ति
नेपाली कालियदमनको कान्ति
राजा प्रताप मल्लले कतै भेटेर हनुमानढोका दरबारको भित्री चोकमा स्थापना गरेका सातौं वा आठौं शताब्दीको उठानमा निर्मित कालियद‌मनको यति सुन्दर मूर्ति दक्षिणएशियामै अन्त कतै छैन।
नेपालको प्रागैतिहासिक अध्ययनमा गुड्रुन कर्भिनस
नेपालको प्रागैतिहासिक अध्ययनमा गुड्रुन कर्भिनस विदेशी भूमिमा आएर नेपालको पुरातत्त्व, प्रागइतिहास र मानवशास्त्रको क्षेत्रमा गुड्रुन कर्भिनसले पुर्‍याएको योगदान सम्झिनु त जरुरी छ नै उचित मूल्याङ्कनको पनि आवश्यकता छ।
गाेरखालीले सजिलै जितेको थिएन लिम्बुवान
गाेरखालीले सजिलै जितेको थिएन लिम्बुवान केही इतिहासकारले गोरखालीहरूले युद्ध नलडी नै लिम्बुवानको भूभाग हात पारेको उल्लेख गरेका छन्। तर‚ विभिन्न दस्तावेजहरूले गोरखा र लिम्बुवानबीच विभिन्न समयमा युद्ध भई सन्धि‚ सम्झौता भएको देखाउँछन्।
नदेखिएको त्यो ‘पहिलो संसद्’
नदेखिएको त्यो ‘पहिलो संसद्’ इतिहासका धेरै पुस्तकमा पहिलो संसद् भनेर २०१५ सालको जननिर्वाचित संसद्लाई जनाइए पनि खासमा पहिलो संसद् राणा शासनको उत्तरार्द्धमै गठन भएको थियो ।
प्राचीन समयका मानिस कसरी गर्थे मतदान?
प्राचीन समयका मानिस कसरी गर्थे मतदान? प्राचीन ग्रीसको एथेन्स र रोम गणतन्त्रमा लोकतान्त्रिक अधिकार धनी वर्गमा सीमित थियो, महिला र दास मतदानको अधिकारबाट वञ्चित थिए।
को हुन् नाग?
को हुन् नाग? नाग जातिलाई हराउन कठिन भएकै कारण आर्यहरूको प्रभावमा नाग शब्द ‘क्रूर व्यक्ति’ को अर्थमा आरोपित गरियो, पुराणहरूले नाग शब्दलाई सरीसृपको अर्थमा रूढ गरेपछि त यससँग जोडिएको मानव जातिको अस्तित्व समेत ओझेल पर्न गयो।
गोरखाली इतिहासमा गुरुङ काजी
गोरखाली इतिहासमा गुरुङ काजी शाह राजाहरूले मगरलाई जति स्थान नदिए पनि गुरुङहरूलाई कुनै कुनै समय उच्च स्थान दिएको पाइन्छ।
चन्द्रागिरिबाट हेर्दा!
चन्द्रागिरिबाट हेर्दा! चन्द्रागिरि बोल्थ्यो त मनमा खट्केको कुरा पक्कै व्यक्त गर्ने थियो- पृथ्वीनारायणको शालिकछेउ रणजितको शालिक किन नराखेको?
कानूनी साहित्यको झल्को
कानूनी साहित्यको झल्को नेपाली साहित्यलाई प्रवर्द्धन गर्ने कानून विषयका पुस्तकको चर्चा गर्दा १९७७ सालमा प्रकाशित औंठाको सहीछाप विषयको व्यवहार अग्रपंक्तिमा आउँछ। यसका लेखक मास्टर हरिगोपाल बेनर्जी र खरिदार अमृतनाथ उपाध्याय हुन्।
अरनिको राजमार्गको कथा
अरनिको राजमार्गको कथा भारत र अमेरिकाको विरोधका बावजूद पनि राजा महेन्द्र अरनिको राजमार्ग बनाउने निर्णयमा टसको मस भएनन्।
प्रथम शहीद बहसः तथ्यमा लखन थापा र बाँकावीर
प्रथम शहीद बहसः तथ्यमा लखन थापा र बाँकावीर लखन थापाले हातहतियार सहितको लडाकू सेना गठन गरी देशको स्वतन्त्रता, स्वाधीनताको खातिर विद्रोह गरेको देखिन्छ। तर‚ बाँकावीरको विद्रोह सामूहिक भलाइभन्दा पनि राजपरिवारका निम्ति भएको देखिन्छ।
किरात: शब्द, वंश र बसाइँसराइ
किरात: शब्द, वंश र बसाइँसराइ मेसोपोटामिया-बेबिलोन सभ्यतामा विविध समयमा देखापरेका अहुर, सुमेरियाली, कासी र किरेतिते जातिहरू विभिन्न कारणले पूर्वतिर फैलँदै आउँदा यिनैबाट किरातको कासी (कास्सी) र लासा वंश तथा खुम्बू, लेप्चा, धिमाल आदि नयाँ जाति बनेको सङ्केत मिल्दछ।
बौद्ध धर्मावलम्बीको विद्रोह
बौद्ध धर्मावलम्बीको विद्रोह गौतम बुद्ध जन्मिएको र प्राचीनकालदेखि नै बौद्ध धर्मको विकास र विस्तार भएको देशमा वेला वेलामा बौद्ध विद्रोह भएको पाइन्छ। राज्यबाट विद्रोहीहरूको हत्या तथा बौद्ध धर्म अनुशरण गरेकै कारण देश निकाला र जेल सजाय दिइएको पाइन्छ।
बेलायत-गोर्खा युद्धले बताउने सीमाका कथा
बेलायत-गोर्खा युद्धले बताउने सीमाका कथा
बर्नार्डो माइकल
सन् १८१४-१६ को बेलायत-गोर्खा युद्धले नेपाल-भारत सीमा विवादबारे धेरै कुरा बताउन सक्छ।
खस आर्यहरूको वंशावली निर्माण र भ्रम
खस आर्यहरूको वंशावली निर्माण र भ्रम
अधिकांश खसहरूले ऋषिहरूलाई आफ्ना पुर्खा मानेका छन्। यस्तै‚ हिन्दू धर्मावलम्बी भएकै कारण आफ्नो इतिहास भारतसँग जोड्छन्। तर‚ उनीहरूको प्राचीन ठाउँ बेबिलोन हो।
बीपीले गीताको कर्मयोग दर्शनमा देखेको खोक्रोपन
बीपीले गीताको कर्मयोग दर्शनमा देखेको खोक्रोपन
निष्काम कर्मको कुरा गर्ने तर असल र खराब नछुट्याउने गीतामा वर्णित कृष्णको कर्मयोग दर्शन खोक्रो रहेको बीपी कोइरालाको ठम्याइ देखिन्छ।
धनकुटामा काजी जसपाउ थापाको निशानी
धनकुटामा काजी जसपाउ थापाको निशानी सैनिक प्रयोजनको कोतखाना स्थापना गरेर धनकुटालाई पूर्वी नेपालको केन्द्र बनाउने कार्यको शुरूआत काजी जसपाउ थापाले गरेको विभिन्न दस्तावेजहरूले देखाउँछ।
विजयपुरका खनालहरूको नालीबेली
विजयपुरका खनालहरूको नालीबेली विजयपुरमा दन्तकाली मन्दिरको पूजा चलाउने जिम्मेवारी पाएका खनालहरू तनहुँकोटबाट गएका थिए, जो सेनवंशी राजाकै समयमा त्यहाँ पुगेका थिए।
मनुस्मृतिमा के छ ?
मनुस्मृतिमा के छ ? मनुस्मृति सही वा गलत भनेर निर्क्योलमा पुग्नुपूर्व यसको रचनापद्धति र विभिन्न कालखण्डको अध्ययन आवश्यक देखिन्छ।
जंगबहादुरको मृत्यु स्वाभाविक कि हत्या?
जंगबहादुरको मृत्यु स्वाभाविक कि हत्या? साक्खै मामाको हत्या गरेर सत्ताप्राप्तिको बाटोमा पदार्पण गरेका जंगबहादुरकै पनि आफ्नै भाइ, भारदार र दरबारिया षड्यन्त्रमा पटक पटक हत्या प्रयास भएको थियो।
नेपालमा तौर्यत्रिक
नेपालमा तौर्यत्रिक नाट्य-संगीतका आवरणमा बाहिरी देशबाट कलाकार झिकाएर गरिने रसरङ्गले देशको भेद खुल्ने भन्दै पृथ्वीनारायण शाहले यस्ता कामलाई आफ्नो पालामा विराम दिन खोजे पनि उनको नीतिको अनुसरण उनकै सन्ततिले गरेनन्।
बडाकाजी अमरसिंह: भीमसेन थापाबाट यसरी भोगेका थिए असहयोग र अपमान 
बडाकाजी अमरसिंह: भीमसेन थापाबाट यसरी भोगेका थिए असहयोग र अपमान  पृथ्वीनारायण शाह सहित चार पुस्ताका राजाको शासनकालमा राज्य विस्तार र रक्षाका लागि लडेका बडाकाजी अमरसिंह थापाले पटक पटक भीमसेन थापाको पूर्वाग्रहको शिकार हुनुपर्‍यो।
लुम्बिनीमा सम्राट् अशोकको कर!
लुम्बिनीमा सम्राट् अशोकको कर! राजा अशोकले लुम्बिनीबासीको कर घटाइदिएको व्याख्याले त्यति वेला लुम्बिनी मगध साम्राज्य अन्तर्गत रहेको झल्को दिने भन्दै प्राचीन अभिलेखलाई नेपालको स्वतन्त्रताका लागि आपत्तिजनक ठान्नु इतिहासलाई वर्तमानको आँखाबाट बुझ्न खोज्दाको समस्या मात्र हो।
को हुन् किरात?
को हुन् किरात? आर्य आगमनको समयमा हिमालय पहाड प्रागैतिहासिक किरातको भूमि भए पनि किरात यहाँको सर्वप्राचीन जाति होइन, बरु यसमध्येकै कुनै जाति चाहिं पाषाणकालदेखिका हुन सक्छन्।
राणाकालमा महिलाले उठाएको त्यो ‘भाग्य चिट्ठा’ बहस
राणाकालमा महिलाले उठाएको त्यो ‘भाग्य चिट्ठा’ बहस शासन व्यवस्थाको अँध्यारो युग र पुरुषप्रधान मानसिकता आजभन्दा जब्बर रहेको राणाकालमा पनि महिलाहरूले सार्वजनिक वृत्तमा पुरुषसँग पौंठेजोरी खेलेका थिए।
लखनउ विद्रोह दबाएर फर्केपछि लखन थापाले भने- जंगबहादुरले नेपाल म्लेच्छलाई बेच्यो!
लखनउ विद्रोह दबाएर फर्केपछि लखन थापाले भने- जंगबहादुरले नेपाल म्लेच्छलाई बेच्यो! लखनउ विद्रोह दबाउन जंगबहादुर राणाले खटाएको पल्टनका सदस्य लखन थापाले उल्टै भारतीय विद्रोहीहरूबाट राष्ट्रिय स्वतन्त्रता र स्वाधीनताको मूल्य बुझे। फर्किएपछि राणाशासन विरुद्ध मोर्चा कसे।
लखनउ विद्रोह: जंगबहादुरको ध्येय
लखनउ विद्रोह: जंगबहादुरको ध्येय अङ्ग्रेज शासन विरुद्ध भारतमा चर्किएको सिपाही विद्रोह दबाउन नेपाली सेना खटाउनुका पछाडि जंगबहादुरको एउटै ध्येय थियो- अङ्ग्रेजको मन जितेर आफ्नो निरंकुश सत्तालाई थप बलियो बनाउनु।
ओझेलमा पृथ्वीनारायण शाहकी छोरी विलासकुमारी
ओझेलमा पृथ्वीनारायण शाहकी छोरी विलासकुमारी राज्य विस्तारको प्रसङ्गमा पृथ्वीनारायणका छोरा बहादुर शाह, बुहारी राजेन्द्रलक्ष्मी र भारदारहरूको नाम आउँछ, तर छोरी विलासकुमारीको नाम त्यति आउँदैन, जबकि उनको भूमिका पनि त्यत्तिकै महत्त्वपूर्ण छ।